Ορισμός της φιλοσοφίας

Ο ορισμός της Φιλοσοφίας είναι από μόνος του ένα φιλοσοφικό ερώτημα. Οι εκάστοτε φιλόσοφοι, σύμφωνα με το εννοιολογικό περιεχόμενο που προσάπτουν στη φιλοσοφία, δημιουργούν και το ανάλογο φιλοσοφικό ρεύμα. Γενικώς θα μπορούσε να διατυπώσει κανείς ότι φιλοσοφική σκέψη είναι η διανοητική διερεύνηση βαθέων ερωτημάτων για την σχέση του ανθρώπου με τον κόσμο και την θέση του σ’ αυτόν. Η φιλοσοφία βέβαια δεν αρκείται στην ανάλυση της πραγματικότητας του εμπειρικού κόσμου, αλλά διατυπώνει προτάσεις για την αλλαγή του. Ένας φιλόσοφος δεν αρκείται στο να διατυπώσει πώς έχουν τα πράγματα, αλλά προχωρά και σε συγκεκριμένες προτάσεις για το πώς θα μπορούσαν να είναι. Εύστοχα ο Bertrand Russell διατυπώνει πως φιλοσοφία είναι μια δεξαμενή γνώσεων που ακόμα είναι ανέτοιμες προς εξειδικευμένη επιστημονική διαπραγμάτευση. Επομένως, όπως έχει ιστορικά αποδειχθεί άλλωστε, η φιλοσοφία είναι η επιστήμη των επιστημών, ο κορμός της διεπιστημονικής γνώσης, ο άσβεστος πόθος αναζήτησης του ανθρώπου. Πρέπει να ληφθεί υπόψη ότι οι σύγχρονες θετικές επιστήμες (Μαθηματικά, Φυσική, Χημεία, Ιατρική, Αστρονομία κ.α.) αλλά και μεταγενέστερες θεωρητικές (Ψυχολογία, Κοινωνιολογία κ.α.) ξεπήδησαν από το φιλοσοφικό στοχασμό.

Η Φιλοσοφία διαιρείται σε κλάδους. Ο τομέας της Φιλοσοφίας που διερευνά το αν πρέπει ή όχι ο άνθρωπος να ενεργεί με κάποιους τρόπους ή να υιοθετήσει κάποιους γενικούς κανόνες που να καθορίζουν τις ενέργειες του, ονομάζεται Ηθική. Ο τομέας που ασχολείται εκτεταμένως με την αντίληψη του καλού, του ωραίου και των αντιστρόφων τους ονομάζεται Αισθητική. Ο κλάδος που διερευνά τα όρια, την προέλευση και την ποιότητα της ανθρώπινης γνώσης ονομάζεται Γνωσιολογία. Ο τομέας που ασχολείται με το επέκεινα, με εκείνο που εμπειρία δεν μας αποκαλύπτει, ονομάζεται Μεταφυσική (που δεν πρέπει να συγχέεται με εξωεπιστημονικούς κλάδους όπως η Παραφυσική) και ένας παραπλήσιος με τη Μεταφυσική κλάδος που ασχολείται εξειδικευμένα με το Ον και τις ιδιότητές του ονομάζεται Οντολογία (κλάδος που δεν πρέπει να συγχέεται με τη Θεολογία και τα θρησκευτικά δόγματα). Όλοι οι παραπάνω κλάδοι διαιρούνται σε αρκετές υποενότητες, καλύπτοντας έτσι μια τεράστια θεματική που απλώνεται σε όλο το εύρος του σύγχρονου επιστημονικού κόσμου, είτε πρόκειται για Θετικές, είτε για Θεωρητικές, είτε για Τεχνολογικές επιστήμες.

Παρόλο το εύρος της έννοιας της Φιλοσοφίας, δεν πρέπει να παραβλέπεται το γεγονός ότι πρόκειται για επιστήμη (και μάλιστα τη "μητέρα" επιστήμη όπως είδαμε). Επομένως η μέθοδος ενός στοχασμού ώστε αυτός να ονομασθεί φιλοσοφικός πρέπει να τηρεί συγκεκριμένα επιστημονικά κριτήρια και στάδια. Αυτά τα στάδια είναι εκείνα της Παρατηρήσεως, της Υποθέσεως, του Πειράματος, της Απόδειξης και της Επαναλήψεως. Ο φιλοσοφικός στοχασμός απαραίτητα πρέπει να εγκολπώνει την επιστημονική αποδεικτική διαδικασία.

Η λέξη ετυμολογικά είναι σύνθετη και προέρχεται από τό αρχαίο ελληνικό φιλείν (που σημαίνει αγάπη) και το δεύτερο συνθετικό,τη λέξη σοφία

Θα πεθάνω, Θάνατε, όχι όταν θελήσεις εσύ, αλλά όταν εγώ θα θελήσω.

Θα πεθάνω, Θάνατε, όχι όταν θελήσεις εσύ, αλλά όταν εγώ θα θελήσω.

Σε τούτη την έσχατη ολική πράξη, δεν θα γίνει το δικό σου, αλλά το δικό μου.

Παλεύω τη θέλησή σου.

 Παλεύω τη δύναμή σου. 

Σε καταπαλεύω ολόκληρον. 

Μπαίνω μέσα στη γη, όταν εγώ αποφασίσω, όχι όταν αποφασίσεις εσύ.

Και σένα σε αφήνω ρέστο και ταπί.

Με βλέπεις κατεβασμένο στον Άδη αφεαυτού μου και αυτοθέλητα. 

Και ανατριχιάζεις εσύ και το βασίλειό σου.

Ο τάφος, η ταφόπλακα, το σκοτάδι, το ποτέ πια και όλα σου τα υπάρχοντα μπροστά στην πράξη μου και στην επιλογή μου μένουν εμβρόντητα και χάσκουν.

Δημήτρης Λιαντίνης

Η σπείρα

Είναι γνωστή λίγο πολύ σε όλους μας η μορφή μιας σπείρας ή ενός κοχλία...Οι κρύσταλλοι της ουρίας (σε συνδυασμό με υδρογονάνθρακες) με την απλή σπειροειδή μορφή καθώς και οι υγροί κρύσταλλοι αποτελούν δομές που σχηματικά προσομοιώνουν σ' αυτή. Πολλές φορές αναρωτιέμαι αν μπορούμε να βγάλουμε ένα ασφαλές συμπέρασμα (κατά βάση δηλ. Επιστημονικό) παρατηρώντας την πλαστικότητα αυτών των σχημάτων, ότι δηλαδή το θαύμα της δημιουργίας είχε την πηγή του στο ΈΣΧΑΤΟ. Αναρωτιέμαι επίσης πια μπορεί να είναι η σχέση της ζωής, μ' αυτές τις ανασπειρώσεις, τις τόσο γοητευτικές, τις τόσο λιτές και απαίρητες, αλλά και με τη φαινομενικά νεκρή ύλη!

Μήπως η μορφή αυτή- δηλαδή “η σπείρα”-συνδέει τον ανόργανο με τον ζωικό κόσμο σ' ένα σύνολο που έχει σαν βάση του την αρχή της αρμονίας; Δεν μπορώ να θυμηθώ που διάβασα τη θεωρία ότι η σπειροειδής δομή δεν είναι μόνο χαρακτηριστικό των ανόργανων υγρών κρυστάλλων και των αμινοξέων της ζωής, αλλά χαρακτηρίζει επίσης τόσο το έσχατο πεδίο του ατόμου (τροχιές) ή ακόμα και των σωματιδίων που το αποτελούν, όσο και το μέγιστο (βλέπε Γαλαξίες), ΚΑΘΩΣ ΚΑΙ ΤΗ ΦΥΣΙΚΗ ΚΑΙ ΚΟΙΝΩΝΙΚΗ ΜΑΣ ΥΠΟΣΤΑΣΗ.

Είναι γνωστό από τη Φυσική ότι ένα πηνίο (σπείρα και αυτό) είναι σε θέση κινούμενο υπό ορισμένες προϋποθέσεις, να δημιουργήσει γύρω του και μέσα του ένα πεδίο, ένα χώρο δηλαδή όπου δρουν δυνάμεις με καθορισμένη ένταση, διεύθυνση και φορά.
Αν δεχθούμε ότι η δομή αυτή βρίσκεται άλλοτε “κρυμμένη” και “άλλοτε φανερή παντού -σε μια γενικευμένη θα έλεγα μορφή- φυσική της συνέπεια θα ήταν να δεχθούμε και ότι βρισκόμαστε ΑΔΙΑΚΟΠΑ κάτω από την επίδραση-ίσως και την απόλυτη κυριαρχία-των δυνάμεων του πεδίου του σπειροειδούς.

Όπως το ΧΡΩΜΑ, ο ΉΧΟΣ ή το ΑΡΩΜΑ είναι οι διαφορετικές όψεις της ίδιας και μοναδικής ουσίας, έτσι είναι σίγουρο ότι όλες οι δυνάμεις ελκτικές, ηλεκτρομαγνητικές ή πυρηνικές αποτελούν τις διαφορετικές όψεις του ίδιου και μοναδικού πεδίου. ΓΙΑ ΜΕΝΑ το ανοιχτό πρόβλημα της ενοποίησης των δυνάμεων πεδίου έχει ήδη βρει την λύση του ΔΙΑΙΣΘΗΤΙΚΑ! Ίσως να υπάρχουν ακόμα πολλές όψεις της μοναδικής ουσίας μη αισθητές, και άρα πολλές όψεις το μοναδικού πεδίου τις οποίες ακόμα η επιστήμη αδυνατεί να αντιληφθεί. Ποιός μπορεί να με διαβεβαιώσει ότι δεν υπάρχει πεδίο εξέλιξης βιολογικό, σεξουαλικό, ψυχικό, κοινωνικό κλπ; Ίσως και εμείς οι ίδιοι να αποτελούμε υλική επένδυση του πεδίου αυτού. Θυμάμαι στα μαθητικά μου χρόνια με πόσο κατάπληξη είδα τον δάσκαλό μου να ρίχνει ρινίσματα σιδήρου πάνω σε ένα κομμάτι χαρτί με το μαγνήτη κρυμμένο από κάτω του, και εκείνα να παίρνουν ένα ειδικό σχήμα...Δυνάμεις κρυμμένες αλλά ΠΑΡΟΥΣΕΣ. Πιστεύουμε ότι εμείς κινούμε την ιστορία, μήπως όμως συμβαίνει το αντίθετο;

Μπορούμε από ένα μόριο ή από ένα άτομο να βγάλουμε ένα ηλεκτρόνιο και να το αντικαταστήσουμε με ένα άλλο χωρίς το άτομο ή το μόριο που σχηματίσθηκαν να ξεχωρίζουν από το αρχικό; Είναι γνωστό ότι μέσα μας αλλάζουν ΌΛΑ ΤΑ ΜΟΡΙΑ των οστών μας χωρίς εμείς ή οι άλλοι να καταλαβαίνουν τη ΑΛΛΑΓΗ. Πως συμβαίνει αυτό; Μπορούμε να ανταλλάξουμε πολυάριθμα άτομα ιωδίου ή άνθρακα μέσα στα μόρια που συνθέτουν έναν άνθρωπο, ΧΩΡΙΣ τίποτα να τροποποιηθεί στο πρόσωπό του; Σημαντικό μέρος των ιστών μας μπορεί να αντικατασταθεί από ισότιμους ιστούς παρμένους από άλλα άτομα. Φαίνεται πως είναι βέβαιο ότι θα μπορούσαν δυνητικά τα συστατικά μέρη να είχαν αντικατασταθεί μόριο προς μόριο, ή ακόμα καμιά φορά κύτταρο προς κύτταρο, ΧΩΡΙΣ να αλλοιωθεί ή μορφή του συνόλου του όντος.

Αυτό μοιάζει σαν η πρώτη ύλη (ουσία) να βρίσκει μια έτοιμη προϋπάρχουσα δομή και να την επενδύει.

Πιστεύω ότι στην παραπάνω σκέψη μου βρίσκεται και η απάντηση του ερωτήματος γιατί τα εμβρυϊκά κύτταρα ενώ φαινομενικά κατέχουν την ίδια δομή εξελίσσονται βαθμηδόν στους ποικίλους ιστούς και όργανα του συνόλου. Θα πρέπει όταν μια ΟΥΣΙΑ βρεθεί μέσα σ' ένα πεδίο ΔΥΝΑΜΕΩΝ ΠΡΟΣΑΝΑΤΟΛΙΣΜΟΥ και έχει μέσα της τη δυνατότητα για ένα τέτοιο προσανατολισμό, να παίρνει τη διάταξη που μέχρι τότε ΔΕΝ ΕΙΧΕ, μα την είχε ήδη μια άλλη σχηματοποιημένη ουσία: αυτή που δημιουργήθηκε από το πεδίο (βλ. Επιταξία, κρυστάλλωση).

Μιλάμε δηλαδή για ΑΝΑΠΑΡΑΓΩΓΗ! Μια που η νέα διάταξη εμφανίζεται βάση μιας προϋπάρχουσας δομής . Μήπως και ολόκληρη η δημιουργία είναι μια αναπαραγωγή πάνω σε αχνάρια υπάρχοντα, αλλά άγνωστα σε εμάς;

Μα θα μου αντιπροτείνει κάποιος ότι η εμφάνιση νέων δομών ή ειδών συντελείται πάνω σε νόρμες νέες, σε ταυτότητες που δεν είχαν ποτέ όμοιο προηγούμενό τους. Προσέξτε, όταν ξέρουμε την ατομικότητα του άνθρακα μπορούμε να προβλέψουμε ακριβώς όλες τις ενώσεις που είναι ικανός να πραγματοποιήσει, έστω και αν αυτές δεν πραγματοποιήθηκαν ποτέ εξ αιτίας των αντίξοων συνθηκών του περιβάλλοντος. Τούτο όμως δεν σημαίνει ότι ο άνθρακας δεν έχει τη δυνατότητα του σχηματισμού των ενώσεων που προβλέψαμε.

Αυτό λοιπόν που θεωρούμε εμείς σαν δημιουργία-με τον σχηματισμό των ενώσεων του άνθρακα- είναι η αποκάλυψη των ΔΥΝΑΤΟΤΗΤΩΝ του άνθρακα ή καλύτερα των δυνάμεων του πεδίου που περιέχεται μέσα στο χώρο του ασύμμετρου άνθρακα με τα τέσσερα “κλωνάρια του”.

Η Φύση δεν έχει δυο φύσεις, είναι ΜΙΑ. Διαφορετικές είναι μόνο οι όψεις ενός φαινομένου της ίδιας φύσης που η παρατήρηση μας αποκαλύπτει. Αλλά το θέμα μας ήταν η σπείρα έτσι δεν είναι;.

Η σπείρα

http://www.brightcove.tv/title.jsp?title=340457608

Το σύμπαν είναι μια σπείρα (1984)
---------------------------------


Ο Πλούτος των μορφών


Αμέτρητες μορφές κατοικούν τον ορατό και τον αόρατο κόσμο μας. Τις ανακαλύπτουμε με τη
συνδρομή των εκπληκτικών τεχνολογικών και θεωρητικών μέσων στους γαλαξίες, στην έμβια ύλη,
στο επίγειο περιβάλλον μας. Ο πλούτος και η ποικιλία αυτών των μορφών - στατικών (εκτός χρόνου)
ή σε εξέλιξη (εντός χρόνου) - μοιάζουν πραγματικά χωρίς όρια.
Αιχμηρό και καίριο ερώτημα: είναι άραγε ο άνθρωπος καταδικασμένος απλώς και μόνο να ανακαλύπτει,
έχει ένα συγκεκριμένο περιθώριο δημιουργίας, πρωτοτυπίας; Με άλλα λόγια, τα πάντα στον κόσμο μας
είναι προκαθορισμένα, δεδομένα μια για πάντα, ακόμη κι εάν το τυχαίο αποτελεί μέρος αυτής της
θαυμαστής μηχανής που είναι το σύμπαν; Μπορεί κανείς να διαβάσει στον _Πολιτικό_ του Πλάτωνα
την ωραία θεωρία των αντιστροφών του χρόνου στις περιόδους της γης με τη βοήθεια των κελευστών θεών,
που βρίσκεται σε σύγκρουση με την αυξανόμενη εντροπία ενός αυτόματου συστήματος.
Ο Παρμενίδης έλεγε συστηματικά: "Το γάρ αυτό νοείν εστίν τε και είναι"*. Ασυμμετρικά, ο Καρτέσιος
και ο σολιψισμός του Μπέρκλεϊ ξεκινούσαν από τη σκέψη για να καθορίσουν το πραγματικό:
"Cogito, ergo sum". Αντιστρόφως, οι υλιστές ξεκινούσαν από το πραγματικό για να διαμορφώσουν τη
σκέψη. Η σύγχρονη συζητηση αναφέρεται στην αντιπαράθεση ανάμεσα στη γενετική κληρονομιά των ειδών
και τη φύση.
Ο καλλιτέχνης, ο στοχαστής, το ανθρώπινο ον έχει την επιτακτική ανάγκη μιας υπέρτατης ελπίδας:
να μπορεί να εφευρίσκει, να δημιουργεί, όχι μόνο να ανακαλύπτει ή να αποκαλύπτει, όπως θα έλεγε ο
Χάιντεγκερ.
Ναι, η πρωτοτυπία είναι απόλυτη αναγκαιότητα για την επιβίωση του ανθρώπινου είδους. Θα πρόσθετα
πως είναι αναγκαιότητα επιβίωσης για τον κόσμο. Πρέπει να υπάρχει δημιουργία στο σύμπαν. Ο θέος
του Αϊνστάιν θα έπρεπε να είχε τη δύναμη εκείνη που περιέκλειε και υπερέβαινε την εμφανή αντίθεση
μεταξύ αιτιατού και αβεβαιότητας. Αυτός ο θεός, δηλαδή εμείς οι ίδιοι, ο κόσμος.
Τι να κάνουμε όμως για να το μάθουμε; Πώς να διακρίνουμε τη δημιουργία, την απόλυτη πρωτοτυπία από
μια μίμηση, ένα αντίγραφο, έστω και απείρως περίπλοκο;
Δεν είναι παρά μόνο μερικές χιλιετίες που ο άνθρωπος άριχσε να ευρετηριάζει τις γήινες μορφές ή
εκέινες των εννοιών με την ταξινομική διχοτομία του Πλάτωνα. Η απογραφή λοιπόν, η κατάταξη, είναι
απαραίτητο εργαλείο. Εξάλλου είναι ένα πρωταρχικό εργαλείο, απολύτως προγραμματισμένο στη νόησή μας,
που στηρίζει ακολούθως τη λογική, τα μαθηματικά, την επιστήμη, μάλιστα και τις τέχνες.
Ο καλλιτέχνης παίζει με τις μορφές όπως και ο επιστήμονας ή ο πιστός. Ο μουσικός ακόμη πιο
συστηματικά, καθώς ζει ταυτοχρόνως τόσο στο μικρόκοσμο του ήχου όσο και στο μακρόκοσμο ευρύτερων
αρχιτεκτονικών, σαν να βρισκόταν σ' ένα μιλφέιγ φτιαγμένο από στρώματα διάφανα προς όλες τις
κατευθύνσεις.
Ο εκπληκτικός πολλαπλασιασμός μορφών στο σύμπαν θα μπορούσε ίσως να περιοριστεί σε ορισμένα
αρχέτυπα από τα οποία θα εκπορεύονταν όλες οι υπόλοιπες.


Η σπείρα


Ανάμεσα στις μορφές τις περισσότερο ελκυστικές για το πνεύμα είναι η σπείρα. Η απλή, η διπλή, η
πολλαπλή σπείρα, η σπείρα σε δύο ή σε περισσότερες διαστάσεις, βρίσκεται παντού μέσα στο σύμπαν,
στους στροβιλισμούς των ποταμών ή των αερίων, στους έλικες των φυτών, στο DNA, στις επιταχυντικές
ακτινοβολίες, στα κελύφη των σαλιγκαριών, στους κυκλώνες, στους γαλαξίες, στα κέρατα των
προβάτων... Και σχετίζεται άμεσα με τους μαιάνδρους, τους μαιάνδρους των ποταμών, των φιδιών...
Εκείνο όμως που είναι περίεργο, είναι η θέση την οποία κατέχει το μοτίβο της σπείρας ως
αισθητικό διακοσμητικό στη γεωγραφική του κατανομή, επάνω στη γη, στις εποχές της απώτατης
αρχαιότητας, κατά τη διάρκεια εκείνων των χιλιετιών πριν από την εποχή μας. Τη βρίσκει κανείς στο
ωραίο βάζο της περιόδου Τζομόν στην Ιαπωνία, στην Κίνα, στις Κυκλάδες, κατά τη μινωική, κατά τη
μυκηναϊκή εποχή, στην Αφρική, στους μεγάλιθους της Μάλτας ή της Βρεττάνης, στο Περού των Ίνκας
- και μάλιστα, αν και υστερότερα και περισσότερο ορθογωνική, στους Μάγια.
Πράγμα εκπληκτικό: πώς κάποιοι πολιτισμοί, τόσο απομακρυσμένοι ο ένας από τον άλλο και χωρίς
αλληλεπιδράσεις, βρήκαν εκφράσεις της σπείρας τόσο όμοιες και τόσο εκφραστικές αισθητικά; Η
άνθησή τους τοποθετείται κυρίως κατά την 3η και τη 2η χιλιετία πριν από τη χριστιανική εποχή.
Ποιες ήταν οι μαγικές ή οι συμβολικές της σημασίες; Είναι καιρός να προσπαθήσουμε να
συστήσουμε μια μορφολογική επιστήμη ξεκινώντας με την ταξινόμηση των μορφών του σύμπαντος καθώς
και των διαγραμμάτων τους, δηλαδή της αιτιότητάς τους.




*"Γιατί το να σκέφτεσαι και να υπάρχεις είναι το ίδιο πράγμα"