O χρόνος και η ελευθερία...Χρῆστος Γιανναρᾶς

Χρῆστος Γιανναρᾶς

O χρόνος και η ελευθερία

Ημερομηνία δημοσίευσης: 28 Δεκεμβρίου 2014

Τ​​ελευταία Kυριακή του δέκατου τέταρτου χρόνου της τρίτης μετά Xριστόν χιλιετίας. Kαι όπως όρισε με ρεαλισμό ο Aριστοτέλης, «γερνάνε όλα με τον χρόνο, δεν φέρνει νιάτα ούτε ομορφιά ο χρόνος, είναι μόνο αίτιος φθοράς».

Tα νιάτα ελπίζουν, οι ώριμοι μελαγχολούν σε κάθε συμβατική μέτρηση του χρόνου. Oχι οπωσδήποτε επειδή η ηλικία μετράει την απόσταση από τον θάνατο. Aυτός, έτσι κι αλλιώς καιροφυλαχτεί για όλους στην κάθε στιγμή –«μόλις γεννιέται ο άνθρωπος, είναι και ώριμος να πεθάνει». Σε άλλες εποχές ο πολιτισμός (ο κοινός τρόπος του βίου) είχε άξονα την εναργή συνείδηση της θνητότητας, τη «μνήμη θανάτου». Γιατί; Eπειδή γεννάει πλούτο ζωής η ανάληψη της ευθύνης του χρόνου, ευθύνης για την ψηλάφηση «νοήματος» (αιτίας και σκοπού) της ύπαρξης και του θανάτου. Σήμερα ο κοινός τρόπος ή πολιτισμός είναι μια πανικόβλητη (και αφελέστατη) προτροπάδην φυγή από το πρόβλημα: ο Iστορικός Yλισμός, αυτάρεσκος παλιμβαρβαρισμός, αφελέστατος στον πρωτογονισμό του.

H ανάληψη ευθύνης απέναντι στη βραχύτητα του βίου και στην εγγύτητα του θανάτου, ίσως να σημαίνει τη μόνη δυνατότητα ελευθερίας από τον θάνατο. O θάνατος είναι αναπότρεπτη συνέπεια του «αιτιατού» χαρακτήρα της ύπαρξής μας. Δεν είμαστε οι αίτιοι της ύπαρξής μας, δεν επιλέξαμε να υπάρχουμε, η αιτία που υπάρχουμε είναι «αλλού»: έξω από τη δική μας βούληση και ενεργητική δυνατότητα. Oμως η διαχείριση της (ερήμην μας) δεδομένης ύπαρξής μας είναι πεδίο της δικής μας του καθενός ευθύνης, της δικής μας ελευθερίας.

Στη βοσκηματώδη «λογική» του Iστορικού Yλισμού (λογική –για να μην ξεχνιόμαστε– του κ. Σαμαρά, του κ. Tσίπρα και λοιπών δημίων μας) η ελευθερία ορίζεται ως δυνατότητα ανεμπόδιστων ατομικών επιλογών: Eικόνα της ιστορικο-υλιστικής ελευθερίας είναι το σούπερ μάρκετ και προϋπόθεσή της η εξασφαλισμένη καταναλωτική ευχέρεια. H ελευθερία εκλαμβάνεται σαν ατομικό «δικαίωμα» δοτό – μας παραχωρείται με νόμους («αναγκαστούς κατά πάντων»). Γι’ αυτό και επιδέχεται διεκδίκηση αυτή η ελευθερία: με πορείες, καταλήψεις, βανδαλισμούς, απεργίες «κοινωνικού κόστους» (κατ’ ευφημισμόν, με «λαϊκούς αγώνες»).

Δεν υποψιάζεται ο Iστορικός Yλισμός, μαρξιστικός και καπιταλιστικός, μιαν άλλη εκδοχή της ελευθερίας, που αφορά στην ύπαρξη και όχι στη νομικά ρυθμιζόμενη συμπεριφορά –στοχεύει να ελευθερώσει από τον θάνατο, όχι να ψευτοπαρηγορήσει τη θνητότητα. Δεν είναι κενολογία να συζητάμε για ελευθερία από τον θάνατο; H μακραίωνη εμμονή των ανθρώπων σε αυτόν τον προβληματισμό δεν μοιάζει νηπιώδης. O θάνατος είναι δεδομένη αναγκαιότητα, όπως και η χρονικότητα και η φθορά. O άνθρωπος έχει επίγνωση-συνείδηση της υπαρκτικής αναγκαιότητας, αλλά και συνείδηση του ενδεχομένου υπαρκτικής ελευθερίας.

Oσο υπήρχαν Eλληνες, έμοιαζε πρωταρχική και αυτονόητη γι’ αυτούς η αναζήτηση της υπαρκτικής (όχι απλώς συμπεριφορικής) ελευθερίας: Nα ελευθερωθεί ο άνθρωπος από τις αναγκαιότητες που διέπουν την ύπαρξή του: άλογες ενστικτώδεις ενορμήσεις, απαιτήσεις ατομοκεντρικής κατασφάλισης και αυθυπαρξίας. Γι’ αυτό και λογάριαζαν οι Eλληνες πάντοτε ως άθλημα ελευθερίας τη σχέση, όχι τη χρήση, τη σχέση, όχι τη σύμβαση – άθλημα ελευθερίας ήταν το κατόρθωμα να συγκροτείται «πόλις», να λειτουργεί «βίος πολιτικός», να ταυτίζεται το αληθεύειν με το κοινωνείν.

O Iστορικός Yλισμός (κ. Σαμαράς, κ. Tσίπρας και λοιποί δήμιοι του βίου μας – για να μην ξεχνιόμαστε) καταλαβαίνει ως πρόβλημα μόνο την εφήμερη και οπωσδήποτε ατελέσφορη συντήρηση της ύπαρξης, την ύπαρξη ως χρονικότητα, τον χρόνο ως συνάρτηση του θανάτου, τον θάνατο ως κατεξοχήν αναγκαιότητα που διέπει την αιτιατή φαινομενικότητα. Oμως, δίχως τα ματογυάλια του Iστορικού Yλισμού, εμπειρικά πιστοποιούμε ότι ο άνθρωπος, σε αντίθεση προς τα άλογα υπαρκτά, υπάρχει και γνωρίζεται ως σχέση, όχι ως φύση. Γνωρίζουμε τον κάθε άνθρωπο, όχι όταν απλώς πιστοποιούμε το άτομο: μιαν αδιαφοροποίητη μονάδα της ανθρώπινης φυσικής ομοείδειας (μονάδα που διαφοροποιείται μόνο αριθμητικά – σαν αριθμός Δελτίου Tαυτότητας, Φορολογικού Mητρώου κ.τ.ό.). Γνωρίζουμε τον κάθε άνθρωπο ως ενεργούμενη ετερότητα: ύπαρξη μοναδική, ανόμοια, ανεπανάληπτη – ετερότητα όχι απλώς μορφική, αλλά ενεργούμενη, δηλαδή συνεχώς πραγματούμενη στην έκφραση (βλέμμα, χαμόγελο, χειρονομία, τόνος φωνής, κίνηση σώματος), όπως και στην ετερότητα σκέψης, κρίσης, φαντασίας, ποιητικής (δημιουργικής) ενέργειας.

Tην ενεργούμενη ετερότητα-μοναδικότητα κάθε ανθρώπου τη γνωρίζουμε οι άνθρωποι χάρη σε ένα επίσης ενέργημα μετοχής-μέθεξης στη γιγνόμενη ετερότητα του άλλου. Oσες βιογραφίες του Mότσαρτ ή του Bαν Γκογκ κι αν διαβάσω, μόνο με πληροφορούν για την ιστορική τους ύπαρξη, οι πληροφορίες δεν μου «γνωρίζουν» την υπαρκτική τους μοναδικότητα. Aυτή την ανακαλύπτω μόνο ενεργά: μετέχοντας στα ενεργήματά τους – στη μουσική του Mότσαρτ, στη ζωγραφική του Bαν Γκογκ.

Oνομάζουμε σχέση την ενεργητική μετοχή-μέθεξη στην ενεργούμενη ετερότητα του άλλου. Kαι η γνώση που προσπορίζει η σχέση είναι συνάρτηση της ελευθερίας που κατορθώνουμε από τις ορμέμφυτες αναγκαιότητες επιβολής στον άλλον, χρήσης του άλλου. H ελευθερία έχει τη δυναμική της ολοκληρίας που ποτέ δεν ολοκληρώνεται, της τελείωσης που ποτέ δεν τελειούται. Στη σχέση η ελευθερία από τον εγωκεντρισμό ξεκινάει από την ανιδιοτέλεια, περνάει στην αυταπάρνηση, κορυφώνεται στην ερωτική αυτοπροσφορά. Kαι αυτοί οι «επαναβασμοί» αντιστοιχούν και σε πρόοδο στη γνώση: η «ολοκληρούμενη και ουδέποτε περατούμενη» πληρότητα της γνώσης είναι ο έρωτας.

Mέχρις εδώ μπορούν ίσως κάτι να καταλαβαίνουν και οι εγκλωβισμένοι στον πρωτογονισμό του Iστορικού Yλισμού. Oμως το πώς η ελευθερία από τις υπαρκτικές αναγκαιότητες της φύσης μπορεί να πραγματώνει την ύπαρξη στην ερωτική δυναμική της σχέσης, ελεύθερη και από τον θάνατο, είναι άλλο, δύσκολο μάθημα. Aλλο να κατανοείς και άλλο να γνωρίζεις την ελευθερία.

VIDEO: Πώς να χτυπήσουμε τη διαφθορά. Η διαφθορά είναι παγκόσμιο πρόβλημα.

 Τι μπορεί να γίνει υπέρ της διαφάνειας; 

Μια ενδιαφέρουσα ομιλία στα TED. Με ελλ. υπότιτλους 

Μερικά από τα πιο περίπλοκα κοινωνικά προβλήματα του κόσμου, λέει ο Peter Eigen, πρώην υποδιευθυντής του υποκαταστήματος της Παγκόσμιας Τράπεζας στο Ναϊρόμπι, μπορούν να αποδοθούν στη συστηματική, διάχυτη κυβερνητική διαφθορά, που πάει χέρι-χέρι με τις παγκόσμιες εταιρείες.

 «Όταν εργαζόμουν στην Παγκόσμια Τράπεζα,  πρόσεξα ότι η διαφθορά ήταν το μεγάλο εμπόδιο σε όλα αυτά που προσπαθούσαμε να κάνουμε. Υπονόμευε όλα μας τα σχέδια». Στην ομιλία του, ο Έιγκεν περιγράφει τη συναρπαστική ιστορία για το πώς προσπάθησε όχι μόνο να προστατέψει τον οργανισμό στον οποίο ήταν επικεφαλής, αλλά και το πώς ξεκίνησε έναν αγώνα υπέρ της Διεθνούς Διαφάνειας. 

Kαμύ: Μια μέρα όμως γεννιέται το «γιατί»

... κι όλα αρχίζουν. 

Ένα διαχρονικό κείμενο του Αλμπέρ Καμύ 

ΑΚΟΜΑ ΚΙ Η ΣΚΕΨΗ, ΜΕ ΤΟΝ ΔΙΚΟ ΤΗΣ ΤΡΟΠΟ, με πείθει πως αυτός ο κόσμος είναι παράλογος. Η καθαρή λογική, σ' αντίθεση με το παράλογο, ισχυρίστηκε πως το κάθε τι είναι σαφές. Ευχόμουν το δίκιο της αλλά μάταια περίμενα αποδείξεις. Έπειτα από τόσους αιώνες αναζητήσεων και τόσους εκφραστικούς και πειστικούς ανθρώπους, ξέρω πως αυτό είναι λάθος. Σ' αυτό το πεδίο τουλάχιστον, αφού δεν μπορώ να μάθω, δεν υπάρχει ευτυχία.

 Η ΠΑΓΚΟΣΜΙΑ ΛΟΓΙΚΗ, ΠΡΑΚΤΙΚΗ, ΗΘΙΚΗ, Η ΑΙΤΙΟΚΡΑΤΙΑ, οι θεωρίες που εξηγούν τα πάντα κάνουν τον συνεπή με τον εαυτό του άνθρωπο να γελά. Δεν έχουν καμιά σχέση με το πνεύμα. Αρνούνται να δεχτούν την ουσιαστική του αλήθεια -το ότι είναι δέσμιο. Μέσα σ' αυτό το ανεξήγητο και περιορισμένο σύμπαν, το πεπρωμένο του ανθρώπου παίρνει λοιπόν το νόημά του. 

ΕΝΑ ΠΛΗΘΟΣ ΑΠΟ ΠΑΡΑΛΟΓΙΣΜΟΥΣ ΥΨΩΝΕΤΑΙ και περικυκλώνει τον άνθρωπο ως το τέλος. Απ' τη στιγμή που θ' αποφασίσει να βλέπει σωστά, διακρίνει κι αισθάνεται το συναίσθημα του παράλογου. Έλεγα πως ο κόσμος είναι παράλογος και προχωρούσα πολύ γρήγορα. Το μόνο που μπορούμε να πούμε είναι πως αυτός ο κόσμος δεν μπορεί να δικαιολογηθεί. Παράλογο είναι το χάσμα ανάμεσα στο ό,τι δεν δικαιολογείται και στο μάταιο, μα δυνατό πόθο του ανθρώπου για σαφήνεια. Το παράλογο ισχύει και για τον άνθρωπο και για τον κόσμο. Για την ώρα είναι το μόνο που τους συνδέει. 

ΚΑΜΙΑ ΦΟΡΑ, ΟΙ ΜΕΓΑΛΕΣ ΠΡΑΞΕΙΣ ΚΑΙ ΟΙ ΜΕΓΑΛΕΣ ΣΚΕΨΕΙΣ αρχίζουν κάπως αστεία. Τα μεγάλα έργα γεννιούνται συχνά στη στροφή κάποιου δρόμου ή στο καθάρισμα ενός καφενείου. Έτσι και με το παράλογο. Περισσότερο από κάθε άλλον, ο παράλογος κόσμος έχει τις ρίζες του σ’ αυτή την άθλια γέννηση. 

ΟΤΑΝ ΜΕΡΙΚΕΣ ΦΟΡΕΣ, ΣΕ ΜΙΑ ΕΡΩΤΗΣΗ που αφορά στις σκέψεις σου, απαντάς «τίποτε», ίσως να προσποιείσαι. Οι αγαπημένες υπάρξεις το ξέρουν καλά. Αν όμως αυτή η απάντηση είναι ειλικρινής, αν εκφράζει αυτό το μοναδικό ψυχικό συναίσθημα της σιωπηλής ευγλωττίας που σπάζει την αλυσίδα των καθημερινών χειρονομιών ενώ η καρδιά ψάχνει μάταια να βρει τον κρίκο που θα την ξανασυνδέσει, τότε αυτό φαίνεται πως είναι το πρώτο σημάδι του παραλογισμού. 

ΚΑΜΙΑ ΦΟΡΑ, ΤΑ ΣΚΗΝΙΚΑ ΚΑΤΑΡΡΕΟΥΝ. Ξύπνημα, συγκοινωνία, τέσσερις ώρες γραφείο ή εργοστάσιο, γεύμα, συγκοινωνία, τέσσερις ώρες δουλειά, φαγητό, ύπνος και Δευτέρα, Τρίτη, Τετάρτη, Πέμπτη, Παρασκευή και Σάββατο, αυτός ο κύκλος επαναλαμβάνεται εύκολα στον ίδιο ρυθμό τον περισσότερο καιρό. Μια μέρα όμως γεννιέται το «γιατί» κι όλα αρχίζουν σ’ αυτή την πληκτική κούραση. «Αρχίζουν», αυτό είναι ενδιαφέρον. 

ΣΤΟ ΤΕΛΟΣ ΜΙΑΣ ΜΗΧΑΝΙΚΗΣ ΖΩΗΣ έρχεται η κούραση, την ίδια όμως στιγμή βάζει σε κίνηση τη συνείδηση. Τη σηκώνει απ’ τον ύπνο και προξενεί τη συνέχεια. Η συνέχεια είναι η ασυνείδητη επιστροφή στην αλυσίδα ή η οριστική αφύπνιση. Στο τέλος της αφύπνισης βρίσκεται το αποτέλεσμα που φτάνει με τον καιρό: αυτοκτονία ή αναθεώρηση. Η κούραση κλείνει μέσα της κάτι το αποκαρδιωτικό. Εδώ, είμαι υποχρεωμένος να πω πως είναι καλή. Γιατί με τη συνείδηση αρχίζουν όλα και μονάχα αυτή αξίζει. 

ΟΙ ΠΑΡΑΤΗΡΗΣΕΙΣ ΑΥΤΕΣ ΔΕΝ ΕΧΟΥΝ ΚΑΜΙΑ ΠΡΩΤΟΤΥΠΙΑ. Είναι όμως φανερές: κι αυτό φτάνει γιατί μας δίνει την ευκαιρία να γνωρίσουμε καθολικά το παράλογο στις πηγές του. Με το «ενδιαφέρον» αρχίζουν όλα.

 Απόσπασμα από το βιβλίο του Αλμπέρ Καμύ, Ο μύθος του Σισύφου, εκδόσεις Καστανιώτη. Ο Αλμπέρ Καμύ (7 Νοεμβρίου 1913-4 Ιανουαρίου 1960) ήταν Γάλλος φιλόσοφος και συγγραφέας, ιδρυτής του Theatre du Travail (1935), για το οποίο δούλεψε ως σκηνοθέτης, διασκευαστής και ηθοποιός. Ανάμεσα στα πιο γνωστά του έργα, περιλαμβάνονται τα μυθιστορήματα Ο Ξένος και Η Πανούκλα, τα θεατρικά Καλλιγούλας και Οι Δίκαιοι, αλλά και τα φιλοσοφικά  δοκίμια Ο Μύθος του Σισύφου και Ο Επαναστατημένος Άνθρωπος. Το 1957 τιμήθηκε με το Νόμπελ Λογοτεχνίας. 

Ποίημα στους φίλους

«Να κοιμάσαι ευτυχισμένος. 

Να εκπέμπεις αγάπη. 

Να ξέρεις ότι είμαστε εδώ περαστικοί» 

Δεν μπορώ να σου δώσω λύσεις 

για όλα τα προβλήματα της ζωής σου, 

ούτε έχω απαντήσεις 

για τις αμφιβολίες και τους φόβους σου˙ 

όμως μπορώ να σ’ ακούσω 

και να τα μοιραστώ μαζί σου.

Δεν μπορώ ν’ αλλάξω το παρελθόν ή το μέλλον σου.

 Όμως όταν με χρειάζεσαι θα είμαι εκεί μαζί σου. 

Δεν μπορώ να αποτρέψω τα παραπατήματά σου. 

Μόνο μπορώ να σου προσφέρω το χέρι μου να κρατηθείς και να μην πέσεις.

 Οι χαρές σου,

 οι θρίαμβοι και οι επιτυχίες σου 

 δεν είναι δικές μου.

 Όμως ειλικρινά απολαμβάνω να σε βλέπω ευτυχισμένο.

 Δεν μπορώ να περιορίσω μέσα σε όρια αυτά που πρέπει να  πραγματοποιήσεις, 

 όμως θα σου προσφέρω τον ελεύθερο χώρο που χρειάζεσαι  για να μεγαλουργήσεις.

 Δεν μπορώ να αποτρέψω τις οδύνες σου όταν κάποιες  θλίψεις σου σκίζουν την καρδιά,

 όμως μπορώ να κλάψω μαζί σου και να μαζέψω τα κομμάτια  της για να τη φτιάξουμε ξανά πιο δυνατή.

 Δεν μπορώ να σου πω ποιος είσαι ούτε ποιος πρέπει να γίνεις.

 Μόνο μπορώ να σ’ αγαπώ όπως είσαι και να είμαι φίλος σου. 

Αυτές τις μέρες σκεφτόμουν τους φίλους μου και τις φίλες μου, 

δεν ήσουν πάνω ή κάτω ή στη μέση. 

Δεν ήσουν πρώτος ούτε τελευταίος στη λίστα. 

Δεν ήσουν το νούμερο ένα ούτε το τελευταίο. 

Να κοιμάσαι ευτυχισμένος.

 Να εκπέμπεις αγάπη. 

Να ξέρεις ότι είμαστε εδώ περαστικοί.

 Ας βελτιώσουμε τις σχέσεις με τους άλλους.

 Να αρπάζουμε τις ευκαιρίες. 

Να ακούμε την καρδιά μας. 

Να εκτιμούμε τη ζωή. 

Πάντως δεν έχω την αξίωση να είμαι ο πρώτος, ο δεύτερος ή ο τρίτος στη λίστα σου.

 Μου αρκεί που με θέλεις για φίλο. 

Ευχαριστώ που είμαι.

2015

H Κάμερα είναι μικροσκόπιο!

          " H Κάμερα είναι μικροσκόπιο.

     Μπαίνει αθόρυβα μέσα μας 

και αποκαλύπτει αυτά που ούτε οι ίδιοι έχουμε

 υποπτευθεί για τους εαυτούς μας."

Μετά από 2 χρόνια και λίγο πριν φύγει το βρωμο 2014

Μετά από 2 χρόνια και λίγο πριν φύγει το  2014 δημοσιεύω στο blog κείμενα που βρήκα στο Διαδίκτυο από γνωστούς αλλά και άγνωστους συγγραφείς ,που κάτι θέλουν να πουν σε όλους μας,σε άλλους λιγότερο και σε άλλους περισσότερο...
Ευχή μου είναι από τη νέα χρονιά να έχω χρόνο και να μπορώ να μοιράζομαι και τις δικές μου σκέψεις μαζί σας...

"Γέρε χρόνε, φύγε τώρα.
Τούτες τις ημέρες, όσο κι αν ο κόσμος επιμένει να ασχολείται με το μέλλον, εμένα, για έναν περίεργο λόγο, με στοιχειώνει το παρελθόν. Ίσως γιατί δε μ’ αφήνει αυτή η γλυκιά μελαγχολία που πάντα επιστρέφει την εποχή των Χριστουγέννων. Γλυκιά, σαν το μελομακάρονο, που σου γδέρνει απαλά τον ουρανίσκο. Τη βλέπεις, φωλιάζει εκεί, κάτω από το στολισμένο δέντρο, καθώς αναβοσβήνει παρέα με τα πολύχρωμα φωτάκια, ενώ πέφτει το σκοτάδι και τα μάτια μας τρεμοπαίζουν πριν να κλείσουν. Κουρνιάζει μέσα στις κάλτσες, στα κουτιά με τα δώρα. Και κυρίως, τη βλέπεις, διάχυτη, στον ενθουσιασμό των παιδιών για το καθετί παραμικρό, ψεύτικο κι αληθινό των Χριστουγέννων.

Είναι τότε που χαίρεσαι κι εσύ με τα παιχνίδια, τις σκανταλιές, την προσμονή του Αϊ Βασίλη, την αγωνία της έλευσης του νέου χρόνου. Είναι τότε που συνειδητοποιείς ότι, όσο κι αν το προσπαθείς, έπαψες να είσαι παιδί. Ότι η παιδικότητά σου λιγοστεύει ολοένα, καθώς τα χρόνια πέφτουν πίσω σου σαν νιφάδες. Και σου δημιουργείται μια κάποια νοσταλγία για εκείνα τα αμέριμνα, αθώα χρόνια. Συγκρούεται μέσα σου η φαντασία με τη λογική, το παραμύθι με την αλήθεια, οι ευχές με τις διαπιστώσεις, ο κόσμος των παιδιών με τον κόσμο των μεγάλων. Γι’ αυτό είναι και η μελαγχολία σου γλυκιά. Γιατί έχει μια κάποια ωριμότητα αυτό το συναίσθημα, είναι πόνος συνειδητοποιημένος, που τον επεξεργάζεσαι κάθε πρωτοχρονιά.

Κι ύστερα, είναι κι αυτοί οι συνειρμοί που κάθε φορά έρχονται για να σου αναστατώσουν το θυμικό. Όσο κι αν η ζωή σου προχωρά, όσο κι αν καταχώνιασες τα παλιά αντικείμενα στα ξεχασμένα υπόγεια, αυτά θα βρίσκουν πάντα τον τρόπο, τις αναπάντεχες αφορμές για να εμφανιστούν μπροστά σου και πάλι. Λες και ξαφνικά ζωντανεύουν και εισβάλλουν στον κόσμο των ανθρώπων. Θα τα βρεις μέσα στις σκονισμένες σακούλες με τα κιτρινισμένα μαθητικά σου τετράδια, στα σκουριασμένα σου τρίγωνα, σ’ εκείνο το μουσικό κουτί που ακόμα επιμένει να παίζει όταν το ανοίξεις, με τη μελωδία του να σου ανακατεύει την ψυχή, καθώς βλέπεις για λίγο πάλι μέσα από την παιδική σου τη ματιά.

Είναι όλα εκεί, ανάμεσα στις ξεθωριασμένες οικογενειακές φωτογραφίες, πλάι σε στιγμές που αποτυπώθηκαν για μια απόλυτα μοναδική φορά στο χρόνο, με φόντο σαλόνια και κουζίνες που στην πορεία άλλαξαν, γκρεμίστηκαν και ξαναχτίστηκαν από την αρχή. Και είναι λες και τα πρόσωπα στις φωτογραφίες μιλάνε στ’ αλήθεια, να, όρκο θα ’παιρνες ότι πριν λίγο άκουσες μερικά διάσκορπα γέλια και κλάματα μαζί, ένιωσες αγκαλιές και πανηγύρια και λόγια ζεστά, γεμάτα αγάπη και ευχές και χρόνων καλωσορίσματα. Και έχεις μείνει καθισμένος στο πάτωμα οκλαδόν, με παρέα εκείνον τον κόμπο στο λαιμό και το στομάχι, εκείνον που κάποτε θα τον άφηνες να γίνει αναφιλητό αλλά τώρα τον πνίγεις, τον συμπιέζεις γιατί μεγάλωσες και ωρίμασες και αυτά τα περίεργα συναισθήματα πρέπει να τα ελέγχεις.

Και πετάγεσαι απότομα προς το παράθυρο για να δεις ξανά εκείνο το αφράτο χιόνι στρωμένο έξω από το σπίτι των πρώτων σου αναστεναγμών κι ονείρων. Και θες να πας να κυληθείς πάνω του, να γράψεις με το σώμα σου ότι τελικά δεν είναι όλα ψέμα, ότι το χιόνι δεν λιώνει, ότι οι ευχές μας όλες γίνονται δώρα που τα φέρνει ακόμα εκείνος ο παππούλης που είναι ντυμένος στα κόκκινα και μπαίνει από την καμινάδα την ώρα που κοιμόμαστε και είμαστε όλοι αγκαλιά και ποτέ δεν θα λιγοστέψουμε και δεν θα λείπουν πρόσωπα από τις φωτογραφίες και ότι τα κάλαντα δεν θα γίνουν κλάματα και δεν θα μεγαλώσουμε ποτέ και θα είμαστε όλοι έτσι για πάντα μαζί σαν ένα δέντρο στολισμένο που η καρδιά του αναβοσβήνει. Έλα, σήκω.

Μην κάνεις σαν παιδί! "