Όταν η Ελλάδα έσωζε την Ευρώπη 2.500 χρόνια πρίν

Όταν η Ελλάδα έσωζε την Ευρώπη 2.500 χρόνια πριν 

Τετάρτη, 21 Ιούλ 2010

Φέτος συμπληρώνονται 2500 χρόνια από την κοσμοϊστορική μάχη που έγινε σε μια μικρή πεδιάδα του Μαραθώνα Αττικής.
Η μάχη του Μαραθώνα έγινε το 490 π.Χ. και είχε τεράστια σημασία όχι μόνο για το μέλλον του ελληνικού λαού και του ελληνικού πολιτισμού ,πράγμα άλλωστε αυτονόητο, αλλά υπήρξε σημαντική καμπή , σημαντικό ορόσημο για το μέλλον του ευρωπαϊκού δυτικού πολιτισμού όπως τον γνωρίζουμε σήμερα.
Είναι άραγε αυτή η άποψη μια «ελληνική υπερβολή» ,κάτι που εμείς οι Έλληνες σκόπιμα υπερτονίζουμε για «ίδιον όφελος» ,όπως ίσως θα μας κατηγορούν οι  επιλήσμονες της μεγάλης κληρονομιάς την οποία φέρουμε στους ώμους μας;
Είναι άραγε η σημασία της μάχης αυτής τόσο μεγάλη και τα αποτελέσματα της τόσο σπουδαία; Για το συγκεκριμένο θέμα έχει χυθεί πολύ μελάνι όχι μόνο από Έλληνες αλλά και από ξένους συγγραφείς ,μελετητές και επιστήμονες. Έτσι οι έρευνες οι μελέτες και οι προσομοιώσεις που έγιναν και γίνονται επιβεβαιώνουν την εξαιρετική σημασία της μάχης του Μαραθώνα. 
Η νίκη του Έλληνα οπλίτη- πολίτη έδωσε την ευκαιρία στο Ελληνισμό να επιβιώσει απέναντι στην δεσποτική , απολυταρχική και κολοσσιαία  ανατολική υπερδύναμη και παράλληλα σηματοδότησε την αρχή του «χρυσού αιώνα»όχι μόνο της Αθήνας αλλά και όλου του αρχαίου Ελληνισμού. Έτσι οι επιδόσεις των Ελλήνων στην φιλοσοφία ,τις  τέχνες, τις επιστήμες γίνονται στο στέρεο πνευματικό οικοδόμημα που αποτέλεσε τη βάση του δυτικού πολιτισμού.
Είναι μάλλον γραμμένο (sic) στη μοίρα αυτού του λαού να πετυχαίνει νίκες εκεί που η λογική σταματά , να αντιστέκεται όταν όλοι λυγίζουν αλλά και να ξεχνά , να φθονεί και να καταδιώκει τους πρωταγωνιστές , τους «προμάχους» του αναγκάζοντάς τους σε άδοξο τέλος ωσάν μια αόρατη φθονερή μοίρα να μην επιτρέπει σ’ αυτό το λαό να κατακτήσει τη θέση που του αξίζει. Τα παραδείγματα είναι πολλά και δεν είναι ο στόχος αυτού του άρθρου να τα ξαναθυμίσει.
Ας πάρουμε όμως τα πράγματα από την αρχή έτσι ώστε να αντιληφθούμε καλύτερα τι ακριβώς συνέβη το καλοκαίρι του 490 π.Χ. στην παραλία του Σχοινιά στο Μαραθώνα (εκεί βρίσκεται το κωπηλατοδρόμιο όπου το 2004 έγιναν τα αγωνίσματα της κωπηλασίας στους Ολυμπιακούς αγώνες) και ποια ήταν τα ποιοτικά  στοιχεία που έκαναν αυτή τη μάχη τόσο ξεχωριστή.

ΟΙ ΑΝΤΙΠΑΛΟΙ

Αντίπαλοι σ’ αυτή τη μάχη που είναι ένα σημαντικό επεισόδιο των Περσικών πολέμων είναι από τη μια οι Έλληνες οι γεννήτορες της Δημοκρατίας και από την άλλη η αυτοκρατορία της φωτιάς η απολυταρχική αυτοκρατορία των Πάρσα ή Πάρσουα  ή  Περσών. Την ώρα που  oι Έλληνες κυριαρχώντας στις δύο ακτές του Αιγαίου ήδη από τη Μυκηναϊκή εποχή και δημιουργούσαν έναν αξιόλογο πολιτισμό μέσα από τον συναρπαστικό κόσμο των πόλεων –κρατών , στην ανατολή δημιουργούνταν μια αυτοκρατορική δύναμη με τεράστιες δυνάμεις και αστείρευτες φιλοδοξίες η οποία θα είναι μόνιμος αντίπαλος του Ελληνικού κόσμου από εκείνη την μακρινή εποχή έως τα βυζαντινά χρόνια του αυτοκράτορα Ηράκλειου.

Η ΣΥΓΚΡΟΥΣΗ ΔΥΟ ΚΟΣΜΩΝ

Η κυριότερη αιτία αυτών των πολέμων ήταν αυτή η ίδια η φύση των απολυταρχικών αυτοκρατοριών . Μια διαρκής επεκτατική πολιτική ,κατάκτηση νέων εδαφών με τελικό στόχο την παγκόσμια κυριαρχία. (βλέπετε δεν έχει αλλάξει τίποτα από τότε….)
Σ’ αυτήν την αέναη επιθετικότητα και επεκτατικότητα των Περσών η Ελλάδα ήταν ένα εμπόδιο που έπρεπε να ξεπεράσουν για να υλοποιήσουν την ιδέα της παντοκρατορίας που είχε γεννηθεί την Τρίτη χιλιετία π.Χ. στη Μεσοποταμία από το Βασίλιά Σαργών Α’ των Ακκαδίων. «Ο ήλιος δεν θα δει καμιά χώρα να συνορεύει με τη δική μου , εγώ θα τις ενώσω όλες σε μια χώρα αφού διασχίσω με το στρατό μου όλη την Ευρώπη». Έλεγε ο Μέγας βασιλιάς ,ο  shahansah (ο βασιλεύς των βασιλέων) κατά τον Ηρόδοτο. Αυτή η επεκτατικότητα σταμάτησε όταν ένας λαός ελεύθερων ανθρώπων τους αναχαίτισε  διαλύοντας τον μύθο των «αήττητων Μήδων» και τους έκλεισε το δρόμο για επέκταση στην Ευρώπη με ότι αυτό συνεπάγεται. Γενικά οι έλληνες ζώντας ελεύθεροι στις πόλεις- κράτη τους ανέπτυξαν την έννοια του πολίτη ο οποίος είναι «ζώον πολιτικόν» σε αντίθεση με τον ιδιώτη (idiot όπως λένε οι Άγγλοι).
Αυτοί λοιπόν οι Έλληνες πολίτες δεν θα μπορούσαν να φανταστούν τη ζωή τους να μην ρυθμίζεται από την «εκκλησία του Δήμου» αλλά από κάποιον σατράπη ή τον μέγα βασιλέα από τα Σούσα.
Αρκετά χρόνια  πριν αναμετρηθούν στο Μαραθώνα, οι Έλληνες και οι Πέρσες είχαν αναμετρηθεί με στόχο την επικράτηση στις ευημερούσες ελληνικές αποικίες της Μικράς Ασίας.  Όταν ο βασιλιάς των Περσών Κύρος επικράτησε έναντι του Κροίσου στη μάχη των Σάρδεων το 547 π.Χ. και προήλασε θριαμβευτικά ως τα μικρασιατικά παράλια η περσική αυτοκρατορία των δεκάδων εκατομμυρίων υπηκόων, υπερδύναμη της εποχής ήρθε σε στενή επαφή  με τον Ελληνικό κόσμο. 
Έτσι στη Μικρά Ασία το νέο καθεστώς απαιτούσε τώρα την τακτική καταβολή δυσβάσταχτων φόρων υποτέλειας από τις υπόδουλες ελληνικές πόλεις της Ιωνίας, καθώς και τη συνεισφορά τους με στόλο και στρατό στην περσική πολεμική μηχανή, ενώ για τη διοίκησή τους οι Πέρσες είχαν τοποθετήσει έλληνες τυράννους της απόλυτης εμπιστοσύνης τους.. Όσα επακολούθησαν τα επόμενα χρόνια στην Ιωνία απλώς επέσπευσαν την αναπόφευκτη σύγκρουση των δύο πλευρών, προσφέροντας στον βασιλιά των Περσών το πρόσχημα που ζητούσε για την κατά μέτωπο επίθεση στη μητροπολιτική Ελλάδα. 

Η διάχυτη δυσαρέσκεια των Ελλήνων της Μ. Ασίας, οι οποίοι εκτός από βασικές ελευθερίες έχαναν σταδιακά και τον έλεγχο του εμπορίου, δημιούργησε μια γενικευμένη εξέγερση. Στην έκκληση στις πόλεις της μητροπολιτικής Ελλάδας να ενισχύσουν τον αγώνα των αδελφών πόλεων ανταποκρίθηκαν θετικά δύο μόνο πόλεις, η Αθήνα, που έστειλε αμέσως 20 πολεμικά πλοία, και η Ερέτρια, που συνεισέφερε άλλα πέντε. Οι πρώτες επιτυχίες της εξέγερσης, που εκτεινόταν από τα στενά του Βοσπόρου ως και την Κύπρο έδωσαν σταδιακά τη θέση τους σε αλλεπάλληλες ήττες για να καταλήξουν το 494 π.Χ. σε πανωλεθρία στη ναυμαχία της Λάδης και αμέσως μετά στην ολοσχερή καταστροφή της Μιλήτου. Αν και οι δυνάμεις των Αθηναίων και των Ερετριέων είχαν προ πολλού αποσυρθεί, η σύντομη ανάμειξή τους ήταν αρκετή για να προκαλέσει την οργή του Δαρείου, ο οποίος ορκίστηκε άμεση εκδίκηση  «Δέσποτα μέμνησο των Αθηναίων» , του έλεγε κάθε βράδυ σύμφωνα με τον Ηρόδοτο ένας δούλος του). Έτσι στέλνει το 492 π.Χ. τον στρατηγό και γαμπρό του Μαρδόνιο στην Ελλάδα, με χιλιάδες στρατιώτες και εκατοντάδες πλοία για να διευρύνει το προγεφύρωμα που είχε δημιουργήσει στην Ευρώπη το 513 π.Χ. κατά την σκυθική εκστρατεία.  Ενόσω όμως ο στόλος του έπλεε ανοιχτά του ακρωτηρίου του Αθωνα,  μια καταιγίδα ανάγκασε τον Μαρδόνιο να επιστρέψει άπραγος στη βάση του, κατά 300 πλοία και 20.000 άνδρες «φτωχότερος». 

Η ΤΕΛΙΚΗ ΑΝΑΜΕΤΡΗΣΗ

Όμως η απόφαση είχε παρθεί .Οι Έλληνες έπρεπε να υποκύψουν για να έρθει αργότερα η σειρά της υπόλοιπης Ευρώπης . Μετά από δύο χρόνια το 490 π.Χ. «Επί άρχοντος Φαινίππου» οι περσικές δυνάμεις με νέα πρόσωπα στην ηγεσία του στρατού και του στόλου, τον Δάτη και τον Αρταφέρνη , και με ουσιαστικό εγκέφαλο της επιχείρησης και οδηγό τον πρώην τύραννο των Αθηνών και γιο του Πεισιστράτου, Ιππία, (πρόδρομο του Εφιάλτη των Θερμοπυλών)  ξεκινούν από  την Κιλικία,  και αφού καταλαμβάνουν και καταστρέφουν την Ερέτρια (οι κάτοικοι της οποίας μεταφέρθηκαν ως δούλοι στην Αρδέρικκα της Σουσιανής) . Με τις υποδείξεις του Ιππία, ο πάνοπλος στόλος προσάραξε στο απάνεμο ανατολικό τμήμα του κόλπου του Μαραθώνα και αποβιβάστηκε στη μικρή εύφορη πεδιάδα, 40 χιλιόμετρα βορειοανατολικά της πόλης των Αθηνών. Εκεί ήλπιζε ο Ιππίας να εξασφαλίσει τη συνδρομή παλαιών φίλων και οπαδών του πατέρα του. 
Ο ακριβής αριθμός των περσικών στρατευμάτων που παρατάχθηκαν στις ακτές του Μαραθώνα δεν είναι γνωστός Άλλοι μιλούν για μια τρομακτική δύναμη 110.000 ανδρών, άλλοι για 70.000, άλλοι για 50.000 ή για 25.000. Το σίγουρο είναι πάντως ότι οι Πέρσες υπερείχαν αριθμητικά των Αθηναίων που παρατάχθηκαν σύντομα απέναντί τους. 
Μόλις οι Αθηναίοι πληροφορήθηκαν την άφιξη των Περσών στην Αττική, έστειλαν τον ημεροδρόμο Φειδιππίδη στη Σπάρτη προκειμένου να ζητήσει  τη βοήθεια της στρατιωτικής υπερδύναμης της Πελοποννήσου.  Σε δύο μέρες ο «υπεράνθρωπος» Φειδιππίδης έφτασε στη Σπάρτη και μετέφερε το αίτημα των Αθηναίων. Οι Σπαρτιάτες συμφώνησαν να βοηθήσουν πλην όμως για δικούς τους λόγους δεν θα μπορούσαν να εκστρατεύσουν αμέσως.
Έτσι η Αθήνα θα αντιμετώπιζε μόνη της την τρομερή αυτή απειλή.   Ευτυχώς για την Ελλάδα ,μετά την καταστολή της ιωνικής επανάστασης, είχε επιστρέψει στην Αθήνα από τη χερσόνησο της Καλλίπολης ο Μιλτιάδης ( ο αρχιτέκτονας της ελληνικής νίκης) και σύντομα έγινε ο ηγέτης των συντηρητικών. Ο Μιλτιάδης είχε μεγάλη εμπιστοσύνη στη φάλαγγα των ελεύθερων πολιτών αλλά και γνώριζε τον οπλισμό ,τις αδυναμίες αλλά και την πολεμική τακτική των Περσών καθώς και το δόγμα της στρατηγικής τους. Έτσι την ημέρα της απόβασης των Περσών ο αθηναϊκός στρατός με προτροπή του Μιλτιάδη ξεκινά για το Μαραθώνα όπου φτάνει το πρωί της επόμενης και στρατοπεδεύει  κοντά σε τέμενος του Ηρακλή  στις κορυφές των λόφων που «επιβλέπουν» την πεδιάδα του Μαραθώνα. Εκεί το βράδυ της ίδιας μέρας καταφθάνουν οι Πλαταιείς πανστρατιά «Αθηναίοισι δε τεταγμένοισι εν τεμένει Ηρακλέος επήλθον βοηθέοντες Πλαταιέες πανδημεί» . (πάντα υπήρχαν παλικάρια και γενναίοι άνθρωποι στην Ελλάδα) . Οι δύο αντίπαλοι στρατοί παρατάχθηκαν αντικριστά, σε απόσταση 1,5 περίπου χιλιομέτρου και έτσι έμειναν για τις επόμενες πέντε ημέρες.  
Ο Μιλτιάδης γνώστης της περσικής τακτικής διέταξε να κατασκευαστούν φορητά ξύλινα φράγματα από μια εγκάρσια δοκό επί της οποίας είχαν τοποθετηθεί κάθετα δεκάδες μυτεροί πάσσαλοι έτσι ώστε να προστατευτεί από αιφνιδιαστική επίθεση του πανίσχυρου περσικού ιππικού. Το όπλο αυτό που επινόησε ο Μιλτιάδης χρησιμοποιήθηκε κατά κόρον στην Ευρώπη από τον 16ο αιώνα ενάντια σε στρατούς με καλό ιππικό όπως οι Οθωμανοί (σεβώ ντε φρις τα έλεγαν στην Ευρώπη).
Επικρατεί η άποψη πως οι δέκα στρατηγοί γίνονταν αρχιστράτηγοι για μια μέρα και πως παραχώρησαν αυτό το δικαίωμα στον Μιλτιάδη έτσι ώστε να διευθύνει τη μάχη.Ωστόσο αυτό δεν θεωρείται ακριβές καθώς πιστεύεται από νεότερους μελετητές πως η αρχιστρατηγία ανατέθηκε στον Μιλτιάδη με ψήφισμα της Εκκλησίας του Δήμου. Θα ήταν άλλωστε ανόητο μπροστά σε μια μάχη επιβίωσης να μην υπάρχει αδιαμφισβήτητος αρχιστράτηγος.
Η αλήθεια είναι ότι μέχρι τότε οι Πέρσες ήταν αήττητοι καθώς σε όλες τις προηγούμενες μάχες με τους Έλληνες είχαν επικρατήσει εύκολα . Ο περσικός στρατός αποτελούνταν από εκλεκτά στρατεύματα ,με επαγγελματίες στρατιώτες  καθώς τις εκστρατείες ακλουθούσαν οι αριστοκρατικές κάστες όλων των λαών τις περσικής αυτοκρατορίας, άριστο ιππικό και αναμφισβήτητη αριθμητική υπεροχή.
Ο Μιλτιάδης γνώριζε πως οι Πέρσες παρέτασσαν τα πλέον αξιόμαχα τμήματά τους Πέρσες, Μήδους και Σάκες στο κέντρο  και τα σώματα των υποτελών στα πλευρά της παράταξης. Χρησιμοποιώντας τα αναρίθμητα τόξα τους προσπαθούσαν με αλλεπάλληλα τοξεύματα να διασπάσουν τη συνοχή του αντίπαλου στρατεύματος , κατόπιν ακολουθούσε η έφοδος από το ιππικό και το  πεζικό. Η ελληνική πλευρά,  δεν διέθετε ούτε ιππικό ούτε τοξότες και ήταν σαφέστατα αριθμητικά κατώτερη.                              Όταν λοιπόν λίγο πριν από την αυγή της έκτης ημέρας οι Αθηναίοι πληροφορήθηκαν ότι το περσικό ιππικό απουσίαζε προσωρινά από το στρατόπεδο,  ο Μιλτιάδης αντιλήφθηκε την ευκαιρία και διέταξε τον στρατό να παραταχτεί για την αποφασιστική μάχη.
Για να εξουδετερώσει την αριθμητική υπεροχή του εχθρού ο ιδιοφυής στρατηγός παρέταξε τον ελληνικό στρατό σε μέτωπο ίδιου μήκους με των αντιπάλων  και ταυτόχρονα είχε ενδυναμώσει τα δύο άκρα της φάλαγγάς του, τα οποία διέθεταν διπλάσιο βάθος από το αποδυναμωμένο κέντρο του  για να εκτελεστεί με μαεστρία η τακτική της «λαβίδας» και η τελική εκμηδένιση του εχθρικού στρατού. Η παράταξη  του ελληνικού στρατεύματος λοιπόν είχε ως εξής :
Στη δεξιά πλευρά της φάλαγγας βρισκόταν οι τέσσερις φυλές και ο πολέμαρχος Καλλίμαχος με τους άνδρες του σύμφωνα με παλαιά συνήθεια των Αθηναίων σε βάθος οκτώ ζυγών. Ακολουθούσαν οι υπόλοιπες αθηναϊκές φυλές Αντιοχίς και Λεοντίς σε βάθος τεσσάρων ζυγών με στρατηγούς τον Αριστείδη και τον Θεμιστοκλή ηγέτες με ικανότητα, σθένος και ακτινοβολία τους πιο κατάλληλους να αναλάβουν το άχαρο έργο της καλύψεως του ανίσχυρου κέντρου έως ότου τα δύο Ελληνικά άκρα υπερκεράσουν τα αντίστοιχα Περσικά για την προγραμματισμένη υποχώρηση και στην αριστερή πτέρυγα ήταν  τιμητικά παρατεταγμένοι οι Πλαταιείς και οι υπόλοιπες τέσσερις φυλές επίσης σε βάθος οκτώ ζυγών.
Το επόμενο μείζον πρόβλημα που είχε να αντιμετωπίσει τώρα ο Μιλτιάδης ήταν τα περσικά τοξεύματα τα οποία θα μπορούσαν να προκαλέσουν τεράστιες απώλειες και πτώση του ηθικού των οπλιτών . Έτσι αποφάσισε η εμπλοκή να ξεκινήσει με γρήγορο βηματισμό και τα τελευταία 200 μέτρα όπου και άρχιζε το δραστικό βεληνεκές των περσικών φονικών τοξευμάτων να διανυθούν με ταχύτητα ακόμη μεγαλύτερη.
Έτσι τα χαράματα της 13ης ή 14ης Αυγούστου (Εκατομβαιώνος) του 490 π.Χ. ξεκινούσε η μάχη που θα δόξαζε τα ελληνικά όπλα και θα αναχαίτιζε την επιθετική ορμή των Περσών. Μόλις δόθηκε το σύνθημα οι Αθηναίοι Κι οι Πλαταιείς ώρμησαν εναντίον των βαρβάρων. «δρόμω ίεντο προς τους βαρβάρους». Οι Πέρσες βλέποντας το μικρό μέγεθος του στρατού των Ελλήνων , καθώς και το ελαφρό τροχάδην της παράταξης σκέφτηκαν πως είχαν παρανοήσει. «οι δε Πέρσαι ,ορώντες δρόμω επιόντας παρεσκευάζοντοως δεξόμενοι μανίην τε τοίσι Αθηναίοισι επέφερον και παγχυολεθρίην,ορώντεςαυτούς ολίγους και τούτους δρόμω επειγομένουςούτε ίππω υπαρχούσης σφι ούτε τοξευμάτων»
Μόλις λοιπόν άρχισαν οι πρώτες επαφές σώμα με σώμα, οι πέρσες στρατιώτες του κέντρου άρχισαν να προελαύνουν απωθώντας το ελληνικό κέντρο προς τα πίσω. Την ίδια στιγμή τα ισχυρά άκρα των Ελλήνων είχαν τρέψει σε άτακτη υποχώρηση τα δύο άκρα του περσικού μετώπου.  Σημειωτέον ότι Αθηναίοι και Πλαταιείς υπερτερούσαν στη μάχη σώμα με σώμα γιατί ήταν πολύ βαριά οπλισμένοι - με ξίφος, δόρυ, ασπίδα, κράνος και θώρακα - σε αντίθεση με τους Πέρσες, οι οποίοι βασίζονταν κυρίως στο ελαφρύ ακόντιο και στο τόξο τους και ήταν ως επί το πλείστον εκπαιδευμένοι για μάχες εξ αποστάσεως. 
Η υπεροχή του ελληνικού οπλισμού , η τακτική του «ωθισμού» της οπλιτικής φάλαγγας και ακόμη η εξαιρετική γενναιότητα Αθηναίων και Πλαταιέων που μάχονταν υπέρ βωμών και εστιών εξασφάλισαν τη νίκη των επιτιθεμένων Ελλήνων και στα δύο άκρα. «το δε κέρας εκάτερον ενίκων Αθηναίοι τε και Πλαταιείς».  Στο κέντρο αντίθετα οι δύο φυλές υπό τον Θεμιστοκλή και τον Αριστείδη μετά από σκληρό αγώνα κατά υπέρτερου εχθρού κάμφθηκαν και άρχισαν να υποχωρούν συντεταγμένα προς τα υψώματα που έκλειναν την πεδιάδα. Εδώ λοιπόν έχουμε την επόμενη μεγαλοφυή κίνηση του Μιλτιάδη. 
Αφού τα δύο άκρα συνέτριψαν τους αντιπάλους τους και οι εχθροί τους έτρεχαν πανικόβλητοι προς τη θάλασσα έστρεψαν αμφότερα και κάλυψαν τρέχοντας την απόσταση των 500-600 μέτρων που τους χώριζε περίπου σε δύο λεπτά. Συγκροτήθηκε λοιπόν μια καινούργια φάλαγγα 9000 ανδρών η οποία χωρίς χρονοτριβή επέπεσε από τα νώτα στο κέντρο της περσικής παράταξης την οποία μετά από σκληρό αγώνα συνέθλιψε .Υπό τον κίνδυνο να κυκλωθούν από όλες τις πλευρές χωρίς οδό διαφυγής, οι πέρσες στρατιώτες τράπηκαν πανικόβλητοι σε φυγή προς τα καράβια τους που βρίσκονταν στην παραλία του Σχοινιά. Αθηναίοι και Πλαταιείς ακολουθούσαν κατά πόδας. Η άγρια καταδίωξη οδήγησε πολλούς Πέρσες στρατιώτες στα παρακείμενα έλη και μοιραία στον πνιγμό. Λυσσώδεις μάχες δόθηκαν τόσο στο κοντινό δάσος όσο και στην ακτή, στη διάρκεια της απεγνωσμένης προσπάθειας των αντιπάλων να επιβιβαστούν στα πλοία. Εκατοντάδες πνίγηκαν επί τόπου. Οι εχθροπραξίες διήρκεσαν ως το απόγευμα, οπότε και το τελευταίο εχθρικό πλοίο είχε χαθεί πλέον από τον ορίζοντα. Εκεί έγιναν υψηλές πράξεις ηρωισμού ,εκεί έπεσαν ,ο Πολέμαρχος Καλλίμαχος,ο Στρατηγός Στησίλαος και ο Κυναίγειροςαδελφός του ποιητή Αισχύλου.
Παρά τη συντριβή τους, οι Πέρσες δεν έβαλαν πλώρη για κάποιο λιμάνι της Μ. Ασίας, αντίθετα, αφού περιέπλευσαν το Σούνιο, κατευθύνθηκαν προς το Φάληρο με σκοπό να αποβιβαστούν και να εξαπολύσουν ανενόχλητοι την επίθεσή τους στην ανυπεράσπιστη Αθήνα. Ο Μιλτιάδης  όμως προέβλεψε και αυτόν τον περσικό ελιγμό και αφού άφησε την Αντιοχίδα φυλή με τον Αριστείδη στο πεδίο της μάχης με τους στρατιώτες του κατευθύνθηκε γρήγορα προς το αθηναϊκό επίνειο όπου μετά από σύντονη πορεία 8-9 ωρών έφτασε και παρατάχθηκε ταχύτατα δίπλα στον ναό του Ηρακλή στο Κυνόσαργες, πολύ προτού φανούν τα πανιά των αντιπάλων. Στη θέα των παρατεταγμένων Ελλήνων ο περσικός στόλος άλλαξε γρήγορα πορεία και επέστρεψε αποδεκατισμένος στη βάση του. 
Πίσω στο πεδίο της μάχης ο τελικός απολογισμός ήταν εντυπωσιακός: 6.400 Πέρσες έπεσαν νεκροί έναντι μόλις 192 Ελλήνων. Όσο για τους Σπαρτιάτες, έστειλαν τελικά ενισχύσεις στους Αθηναίους, μόνο που οι 2.000 πάνοπλοι πολεμιστές τους έφθασαν στην περιοχή του Μαραθώνα την επομένη της μάχης. Αφού αντίκρισαν τους χιλιάδες νεκρούς Πέρσες και συνεχάρησαν τους θριαμβευτές μαραθωνομάχους, πήραν «αμαχητί» τον δρόμο της επιστροφής. 
Σύμφωνα πάντα με τον θρύλο, μετά το πέρας της μάχης ένας εκ των ελλήνων πολεμιστών, άρχισε να τρέχει ενθουσιώδης και πάνοπλος με κατεύθυνση την πόλη της Αθήνας, καλύπτοντας σε μερικές ώρες την απόσταση των 40 χιλιομέτρων. Οταν έφτασε στο κέντρο της πόλης, όπου περίμεναν με αγωνία τα γυναικόπαιδα, αναφώνησε «Χαίρετε! Νενικήκαμεν!» και έπεσε νεκρός από την εξάντληση. (Από τη λαϊκή αυτή αφήγηση προέκυψε το 1896, με την αναβίωση των Ολυμπιακών Αγώνων επί ελληνικού εδάφους, η πρόταση να καθιερωθεί ως επίσημο ολυμπιακό αγώνισμα ο μαραθώνιος δρόμος, που έκτοτε καλύπτει απόσταση 42 χιλιομέτρων και 195 μέτρων.) 
Αφού λοιπόν περισυνέλεξαν τις σορούς των πεσόντων οι Αθηναίοι, σύμφωνα με τα ταφικά τους έθιμα, έκαψαν τους νεκρούς τους και έθαψαν τα οστά τους σε παρακείμενο χώρο, δημιουργώντας τύμβο ύψους 9 μέτρων και διαμέτρου 50 μέτρων - η αρχαιολογική σκαπάνη έφερε στο φως ακόμη και ίχνη από το τελετουργικό νεκρόδειπνο όπου συνέτρωγαν οι ζωντανοί για να τιμήσουν τους νεκρούς μετά την καύση. Στην κορυφή του τύμβου αναρτήθηκαν μαρμάρινες επιτύμβιες στήλες με τα ονόματα των πεσόντων μαραθωνομάχων κατά φυλές, συνοδευόμενα από το επιτάφιο επίγραμμα του Σιμωνίδη του Κείου:
«Ελληνων προμαχούντες Αθηναίοι Μαραθώνι χρυσοφόρων Μήδων εστόρεσαν δύναμιν»
(«Πρόμαχοι των Ελλήνων (και των Ευρωπαίων)οι Αθηναίοι στον Μαραθώνα ταπείνωσαν τη δύναμη των χρυσοφορεμένων Μήδων»). 
Οι σύγχρονοι ιστορικοί κάνουν λόγο για τη σημαντικότερη ίσως μάχη των αρχαίων χρόνων, επειδή άλλαξε στην κυριολεξία τον ρου της ιστορίας. Αν αντί των Αθηναίων είχαν επικρατήσει οι Πέρσες, πιθανότατα δεν θα μιλούσαμε σήμερα για τον χρυσό αιώνα και τα κλασικά χρόνια, ενώ η πορεία της Ευρώπης θα είχε πιθανότατα διαφορετική τροπή. 
Όσο για τον πρωταγωνιστή της μάχης την στρατηγική του οποίου  μιμήθηκαν σημαντικοί στρατηγοί σε όλες τις εποχές (Αννίβας, Ναπολέων) και διδάσκεται ακόμη στις στρατιωτικές σχολές , μετά από μια αποτυχημένη εκστρατεία στην Πάρο κατηγορήθηκε από τους αντιπάλους του (τι πρωτότυπο ) ότι ήταν προδότης και ότι χρηματίστηκε και πέθανε πιθανόν στη φυλακή από γάγγραινα . Το πρόστιμο που του επιβλήθηκε το πλήρωσε αργότερα ο γιος ο Κίμων. (Για να μην ξεχνιόμαστε).

Με τιμή
Γρηγόρης Γιοβανόπουλος 
Δάσκαλος

από το http://www.verianet.gr/index.php?option=com_content&task=view&id=5430&Itemid=66

ΓΙΑΝΝΗΣ ΚΥΡΙΑΚΙΔΗΣ:Ο ΦΩΤΟΓΡΑΦΟΣ ΣΥΜΒΟΛΟ ΤΗΣ ΘΕΣΣΑΛΟΝΙΚΗΣ

 «Κυριακίδη, είσαι ο μοναδικός τύραννος που απέμεινε στη δημοκρατία». Ηταν Σεπτέμβρης του 1964 όταν ο τότε πρωθυπουργός Γεώργιος Παπανδρέου που έφτασε στη Θεσσαλονίκη για τη ΔΕΘ απευθύνθηκε «αγανακτισμένος» στον Γιάννη Κυριακίδη. Συνέχισε να «ταλαιπωρεί» έκτοτε όλους τους πρωθυπουργούς, υπουργούς, καλλιτέχνες, δημοσιογράφους που έφταναν και κυρίως όσους ζούσαν στην πόλη. Τη Θεσσαλονίκη του Γιάννη Κυριακίδη.

 Γιάννης Κυριακίδης γνωστός και ως “αρκούδας”, η εμβληματικότερη φυσιογνωμία της Θεσσαλονίκης, ο φωτογράφος σύμβολο. 

Γεννήθηκε την 10-5-1924.Aποτύπωσε στο φακό του, τη σύγχρονη Eλλάδα!

Eίναι ο τελευταίος ζωντανός θρύλος της Θεσσαλονίκης. Eίναι Πόντιος γέννημα – θρέμμα και από πολλούς θεωρείται ο κορυφαίος φωτορεπόρτερ της Eυρώπης. Πρόκειται, για τον μέγιστο καλλιτέχνη του φακού με…

το σπάνιο ένστικτο του «κυνηγού» της είδησης, ταυτόχρονα, Γιάννη Kυριακίδη. Γεννήθηκε στη Θεσσαλονίκη από Πόντιους πρόσφυγες γονείς, μάλιστα ο αείμνηστος πατέρας του Θόδωρος, υπήρξε από τα ιδρυτικά μέλη του Aπόλλωνα Tραπεζούντας.

O Γιάννης ξεκίνησε τη φωτογραφική του «Oδύσσεια» το 1939, φωτογραφίζοντας ιππικούς αγώνες στο Kαραμπουρνάκι (στρατόπεδο Kόδρα) και αραγότερα λίγο πριν την πρώτη γερματική κατοχή (η δεύτερη ήρθε πριν ένα μήνα με σύμμαχο το ΔNT!) το πρώτο ιταλικό αεροπλάνο που κατερρίφθη με αντιαεροποτικά πυρά.

Tο 1945 «υπηρέτησε» τη στρατιωτική του θητεία στη Mακρόνησο με το πρώτο του φωτογραφικό στούντιο για τις ανάγκες των εξόριστων κρατουμένων.

Στη συνέχεια πήγε στο Λεβερκούζεν, όπου εκπαιδεύτηκε στην ονομαστή σχολή της «Aγηφα».

Eπέστρεψε και δούλεψε πλάι στον αείμνηστο Σαλονικιό φωτογράφο Γιώργο Λυκίδη, ενώ το πρώτο του φωτορεπορτάζ το έκανε για λογαριασμό του αθλητικού τμήματος της «Mακεδονίας» (ύστερα από σχετική συνεννόηση με τον τότε υπεύθυνο Φίλιππο Kούκουνο).

Aνεπιβεβαίωτες πληροφορίες αναφέρουν, ότι ο ίδιος ζήτησε να καλύψει εκδήλωση (ματς) του Aπόλλωνα.

Aπό εκεί και ύστερα ως νέος «Φιλέας Φογκ», έκανε το γύρο τουκόσμου, όχι σε 80 μέρες, όπως ο ήρωας του Iουλίου Bερν, αλλά σε σειρά δεκαετιών για τις ανάγκες του φωτορεπορτάζ.
Bρέθηκε στην πρώτη γραμμή της είδησης, στα σημαντικότερα γεγονότα του πλανήτη, σε Eυρώπη, Aμερική, Aυστραλία και Aσία.

Kαι πού δεν «χτύπησε» ο μαγικός «φακός» του: Pωσία, Nότια Kορέα (Σεούλ), Iνδία (Nέο Δελχί), Aλάσκα κ.α.

Ωστόσο ο ίδιος θεωρεί σημαντικότερο σταθμό της καριέρας του, την αποστολή στην Oυγκάντα (στα τέλη της δεκαετίας του ’50), όταν πήγε για λογαριασμό της «μεγάλης κυρίας» του Eλληνικού Tύπου Eλένης Bλάχου, ιδιοκτήτριας της εφημερίδας «Kαθημερινή».

O Γιάννης κάλυψε με καταλυτικό δημοσιογραφικό τρόπο, εστίες πολέμου σ’ όλη την Yδρόγειο, κορυφαία πολιτικά γεγονότα, τέσσερις Oλυμπιάδες, συνάντησε τις μεγαλύτερες προσωπικότητες του 20ου αιώνα και απαθανάτισε το Πανόραμα, των συγκλονιστικών αλλαγών (γεωπολιτικών και μη) των τελευταίων 70 χρόνων, με το φακό του.

O Γιάννης Kυριακίδης, είναι το δεύτερο, μετά το Λευκό Πύργο «σήμα κατατεθέν» της Θεσσαλονίκης.

Eίναι γεννημένος φωτορεπόρτερ, που με το φακό του κυριολεκτικά «ζωγράφιζε».

Hταν ένας καλλιτέχνης, μοναδικός, που έδινε στα θέματά του ψυχή και ζωντάνια.

Hταν όπως λένε ο ίδιος ο τύραννος των πολιτικών, ο «σκηνοθέτης» των θεμάτων που επέλεγε ο ίδιος, καθορίζοντας το σκηνικό που θα αποδώσει η μηχανή του.

Γι’ αυτό ανέβαινε σε σκάλες και… ταράτσες, δίνοντας πάντα το δικό του «φελλινικό» στιλ, όπως λένε οι φίλοι του.

O Γιάννης εδώ και 60 χρόνια, είναι φίλος των δημοσιογράφων και καλλιτεχνών της Θεσσαλονίκης.

Mοναδικός πολύπειρος «συνεταίρος» στα μεγάλα και μικρά ρεπορτάζ με μια σπάνια «όσφρηση» της είδησης, βοήθησε αποφασιστικά την εξέλιξη νέων παιδιών στα MME.

O Γιάννης λατρεύει τη Θεσσαλονίκη, πρωτοστατούσε στις παροιμιώδεις συναντήσεις με τα στενά φιλαράκια του (αλφαβητικά): Δημήτρη Γουσίδη, Aντώνη Δρόσο και Παναγιώτη Σπύρου.

Για τον εαυτό του συνηθίζει να λέει σκωπτικά:

- Eίμαι το σαπιοκάραβο που ακόμα αρμενίζει! Tο ρεπορτάζ είναι έρωτας. Eκφραση ψυχής… Eμείς που κάνουμε το φωτορεπορτάζ, αποτυπώνουμε την ιστορία που γράφεται!

Θεωρεί την τηλεόραση τρομολαγνική, χαρακτηρίζοντάς την αποχαυνωτική συσκευή, επισημαίνοντας:

- H τηλεοπτική κάμερα δεν ψάχνει τη στιγμή. Aπλώς τραβά. Στη φωτογραφία, αντίθετα, πρέπει να στοχεύσει τη στιγμή, βάζοντας την υπογραφή της ίδιας της ψυχής σου…

Tο μέλλον εξάλλου, όπως είπε σε πρόσφατη συνέντευξή τους θα το φωτογράφιζε, με τα μάτια ενός παιδιού! (ποίημα μεγάλο Γιάννη!).

Eκτός από το φωτορεπορτάζ, αγαπημένα θέματα του Γιάννη ήταν τα σοκκάκια της Θεσσαλονίκης (ιδιαίτερα της Aνω Πόλης), η θάλασσα του Θερμαϊκού με τα ηλιοβασιλέμματά της (από τα καρνάγια της Aρετσούς και τα πευκόφυτα «τσαλιά» της Aρετσούς!) και οι ανθρώπινες φιγούρες που περιδιαβαίνουν αυτή την πόλη: Nέοι, γέροι, παιδιά, ερωτευμένοι, κουρασμένοι, λουλούδια, πουλιά, μυρωδιές ζωής διαχρονικής. Eικόνες που δίνουν ζωή στα όνειρα των φτωχών και ταπεινών!

Για το «ταμείο» της καριέρας του είχε πει κάποτε:

- Mετά από δεκαετίες σκληρής δουλειάς, αποκόμισα μια ζωή γεμάτη από εικόνες, ανθρώπινο σπαραγμό, μεγάλες φιλίες και κέρδη ψυχής.

Hμουνα πολύ τυχερός με την λατρεμένη γυναίκα της ζωής μου Xρύσα. Mου χάρισε ατέλειωτες ώρες ευτυχίας, σε πολύ δύσκολα χρόνια και δύο λουλούδια-κορίτσια που σπούδασα.

M’ αγάπησαν οι άνθρωποι της Θεσσαλονίκης, όπως τους αγάπησα και εγώ.

Aν ξαναγεννιόταν, θα γινόταν πάλι φωτορεπόρτερ όπως είπα μ’ όλη του την ψυχή.

O Γιάννης Kυριακίδης πλήρωσε ακριβά αυτή τη διαρκή «μάχη» με την επικαιρότητα, εδώ και χρόνια.

Eνα εγκεφαλικό (πέρσι) του δημιούργησε πρόβλημα όρασης (προσωρινό λένε οι αρμόσιοι επιστήμονες) και στα δύο μάτια!

Tο γεγονός «τσάκισε» το θρύλο του φακού, ωστόσο οι ενδείξεις είναι ελπιδοφόρες για επαναφορά της όρασης, πράγμα που εύχεται OΛOΨYXA όλη η Θεσσαλονίκη και όλη η Eλλάδα ταυτόχρονα.

Γιάννη, εμείς που κάναμε λεζάντα την ψυχή σου, μέσα από τις φωτογραφίες σου, εμείς που σε είδαμε να σκουπίζεις τα δάκρυά σου, σε στιγμές οδύνης της πόλης (Σεισμός ’78, έκρηξη στη μεγάλη πυρκαγιά της «Tζετ-Oΐλ» σε πολύνεκρα δυστυχήματα τροχαία και μη) ευχαριστούμε το Θεό που βρεθήκαμε στο ίδιο «μετερίζι».

Eίμαστε στους τυχερούς, που συνεργάστηκαν με τον κορυφαίο φωτορεπόρτερ της Eυρώπης, τον τελευταίο μισό αιώνα.

Nα ζήσεις σαν τα ψηλά βουνά Γιάννη Kυριακίδη, άρχοντα του φωτογραφικού φακού, φίλε και αδερφέ του ρεπορτάζ.

ΣHMEIΩΣH: O Γιάννης, θυμάται πάντα με νοσταλγία τα παιδικά του χρόνια στην προσφυγομάνα Kαλαμαριά, που οι πρώτες εικόνες (λάσπη, φτώχεια, αλλά και σύμπνοια) του έδωσε βασικά «όπλα» για την μετέπειτα ενασχόλησή του στο δύσκολο αλλά «παραμυθένιο» κόσμο της φωτογραφίας.

Aπαθανάτισε γέννηση, γάμο και θάνατο και πάντα λέει, ότι το κλάμα ενός νεογέννητου μωρού είναι ταυτόχρονα και ένα θαύμα!

Παρότι κατά καιρούς, είχε δελεαστικές προτάσεις (με μυθικά ποσά) να εγκατασταθεί στην Aθήνα, αρνήθηκε κατηγορηματικά λέγοντας:

- Δεν θα εγκαταλείψω, ποτέ τη Θεσσαλονίκη, που είναι το «λιμάνι» της καρδιάς μου!…

(κείμενο από την “ΑΘΛΗΤΙΚΗ”)

Ο Γιάννης Κυριακίδης φωτογράφησε τον κόσμο όλο. Και την πόλη όλη. Κι αν μια φωτογραφία είναι χίλιες λέξεις, ας βάλουν στον νου τους όλοι αυτοί, πόσες λέξεις έγραψε ο Κυριακίδης... Ο Κυριακίδης που ήταν πάντα εκεί. 

Ε, όχι. Δεν φωτογράφησε την πρώτη Διεθνή Εκθεση Θεσσαλονίκης το 1926. Ισως να βρέθηκε κι αυτός στο περίπτερο της «Nestle» - εκείνης της πρώτης διοργάνωσης στο Πεδίον του Αρεως -, το περίπτερο πανομοιότυπο με μικρό ελβετικό σπίτι της υπαίθρου όπου η επιχείρηση διένεμε γάλα στα εξαθλιωμένα προσφυγόπουλα της εποχής.

Ούτε στην έκθεση του 1928 συμμετείχε ακόμη. Τότε που για πρώτη φορά διοργανώθηκε στο πλαίσιο της έκθεσης του ελληνικού Τύπου με εφημερίδες και περιοδικά αλλά και διεθνής έκθεση φωτογραφίας με 75, συνολικά, εκθέτες.

ΜΠΙΡΑ ΚΑΙ ΧΑΒΙΑΡΙ. Από εκείνη του 1951 όμως (την πρώτη μετά τον πόλεμο) όλες τις θυμάται. Ολες - τις εκθέσεις - κι όλους τους «επισήμους» τους φωτογράφησε. Τυραννικά. Πάντα. Και το 1952, και τον πρώτο τηλεοπτικό σταθμό της ΔΕΗ και τη μαύρη μπίρα και τον Αλκη Στέα και τα λουκάνικα Φρανκφούρτης και τη δεξίωση στο ρωσικό περίπτερο όπου οι «κυρίες της Θεσσαλονίκης με τις γούνες γέμιζαν με χαβιάρι τις κομψές τσαντούλες τους...».

Τα θυμάται όλα ακόμα και σήμερα, 87 χρόνια από τη γέννηση του, 74 χρόνια μετά το πρώτο «κλικ» στον αναβάτη του Ιππικού Ομίλου στο Καραμπουρνάκι με μια μηχανή «Kodak» που αγόρασε με τα κουπόνια της «Μακεδονίας», 72 χρόνια από το καμένο αεροπλάνο στην Πλατεία Αριστοτέλους, 50 χρόνια μετά την πρώτη μεταπολεμική Διεθνή Εκθεση Θεσσαλονίκης.

«Τα 'μαθες τα ευχάριστα;», μου 'λεγε χθες στη βεράντα του σπιτιού του στην παλιά παραλία, εκεί απ' όπου αγναντεύει θαμπά πια - όσο του επιτρέπει η πάσχουσα όραση του - τις αγαπημένες του φεγγαρόστρατες στον Θερμαϊκό. «Δεν θα 'χουμε πια γιορτές και φανφάρες φέτος. Σεμνά θα γίνουν όλα. Οχι όπως τότε. Που κουβαλούσαν όλοι οι γραμματείς και φαρισαίοι απ' την Αθήνα τις φιλενάδες τους και τρώγαν τις ψαρούκλες και χόρευαν ζεϊμπέκικα στα σκυλάδικα και πληρώναμε εμείς. Μόνο που τώρα αντί για σκυλάδικα θα 'χουμε χιλιάδες αστυνομικούς».

Μεσουράνησε ο Κυριακίδης επί έξι δεκαετίες στη Θεσσαλονίκη. Μετατράπηκε σε ζωντανή ιστορία της πόλης. Κάτι σαν τον Λευκό Πύργο και την Πλατεία Αριστοτέλους.

«Ο Καραμανλής ήταν πολύ ομιλητικός και σε διάβαζε. Ο Παπανδρέου ήταν γοητευτικός, λαοπλάνος, επικοινωνιακός όσο κανείς. Ημασταν κάποτε στις Πρέσπες. Εγώ σε μια βάρκα κι εκείνος σε μια άλλη. Πρωθυπουργός εκείνος. Εγώ φωτογράφιζα τον πρωθυπουργό κι εκείνος εμένα που... τον φωτογράφιζα. Είχε μια "Haze blunt" (τύπος φωτογραφικής μηχανής) και με ρωτούσε για τις ταχύτητες... Πάντα με αγαπούσαν όλοι. Και ο Κανελλόπουλος, και ο Τσαλδάρης. Και ο Μητσοτάκης».

Ο Κυριακίδης, η σκάλα του, οι τρεις φωτογραφικές μηχανές περασμένες στον λαιμό, οι φίλοι του, οι δημοσιογράφοι της πόλης - η παλιά φουρνιά - «αυτοί που πήγαιναν στο γεγονός από κοντά, το βλέπαν, το ζούσαν και το γράφαν με τη γλώσσα της αλήθειας», έτσι λέει ακόμα, «όχι αυτοί οι νέοι που πήραν ένα μπλοκ κι ένα στιλό απ' το περίπτερο και... γίναν δημοσιογράφοι».

Ανέβαινε στις σκάλες για να βλέπει τους ανθρώπους σ' όλη τους τη μικρότητα. Ή γιατί «όταν κοιτάς από ψηλά, μοιάζει η γη με ζωγραφιά». Σαν τις φωτογραφίες από ψηλά του Κυριακίδη. Των πολιτικών, των ανθρώπων, της Θεσσαλονίκης, της «γέννησης και του θανάτου» - όπως λέει -, των γεγονότων, του κόσμου όλου...

Ο Κυριακίδης είναι ο μοναδικός «μύθος» για τη Θεσσαλονίκη που δεν πλάστηκε από τους αθηναίους επήλυδες. Είναι μύθος «αυτόνομος», αυτόχθων, αυτοδημιούργητος και διαχρονικός.

Τον γνωρίζουν όλοι. Είναι μύθος και για τους Θεσσαλονικείς - κι όχι μόνο τους δημοσιογράφους. Οχι σαν αυτούς που οι Θεσσαλονικείς επέτρεψαν να γίνουν μόνο βαφτισμένοι στην κολυμβήθρα του Σιλωάμ και του κέντρου. Κι απ' το' Μάη του 1924 που γεννήθηκε - στον «λασπότοπο» της Καλαμαριάς από πρόσφυγες πόντιους γονείς - μέχρι σήμερα, επιμένει (κι ας τον χρύσωσαν κάποτε για να κατέβει στην Αθήνα) να μένει και να κάνει «είδηση» τη Θεσσαλονίκη.

Απολίτικος (παρά το Μακρονήσι που υπέστη επί 33 μήνες τυχαία, όπως πολλοί άλλοι που το εξαργυρώνουν ακόμη) σε εποχές «άρρωστα πολιτικές», ισορροπιστής («να τα βρείτε, μην τσακώνεστε σαν τα κοκόρια» τόλμησε να νουθετήσει τους δυο «γόνους» πολιτικών - τον πρωθυπουργό τότε Κώστα Καραμανλή και τον αρχηγό της αξιωματικής αντιπολίτευσης τότε Γιώργο Παπανδρέου), στοργικός (δεν είναι μόνο οι παλιοί δημοσιογράφοι και οι «ανίερες» πλάκες τους με το... μέλι για την «αρκουδίτσα», με τα φιδάκια σε τούρτες που ακόμα φοβάται - είναι και οι νεότεροι που τους έπαιρνε από το χέρι κι όταν δεν έβγαινε το ρεπορτάζ τους το έβγαζε, το «έστηνε» όπως αυτός ήξερε).

Κι ας αντιμετωπίζεται πλέον ως «γραφικός». Κι ας τον φώναζαν «Αρκούδα». Και οι παλιοί και πολλοί πιθηκίζοντες νεότεροι. Δεν είναι δική τους η έμπνευση του προσωνυμίου. Στη Μακρόνησο του το κόλλησαν. Εκείνους τους 33 μήνες που πέρασε στο νησί εξόριστος. Ηταν «ψωμωμένος», «κυκλοφορούσε χειμώνα καλοκαίρι με κοντομάνικο», «βουτούσε άφοβα στη θάλασσα» (τα αναφέρει στο βιβλίο του «Το μήκος της νύχτας» ο συνεξόριστός του δημοσιογράφος Λευτέρης Ραφτόπουλος). Ο ίδιος το επανέλαβε στους «κολλητούς» του της πόλης χρόνια αργότερα, κι εκείνοι του το κόλλησαν.

Η «ΣΠΗΛΙΑ». Του αρέσει να λέει πως... δεν του αρέσει. Του λείπει όμως - και το προσωνύμιο και οι πλάκες της εποχής και οι άνθρωποι και το ρεπορτάζ και η πόλη. Κι όχι, δεν του πήρα καμιά φωτογραφία της Θεσσαλονίκης. Ολη η πόλη βρίσκεται ακόμα εκεί. Στη «σπηλιά της αρκούδας», όπως λένε οι εμμένοντες στις παλιές πλάκες της δεκαετίας του '80. Στο γραφειάκι της Τσιμισκή.

«Δεν με θυμούνται πια ούτε οι παλιοί μου φίλοι. Κανένας τυμβωρύχος εμφανίζεται που και που να πάρει τζάμπα φωτογραφίες, να κάνει τον ειδικό, να 'χει ντοκουμέντα» λέει σήμερα και δακρύζει. «Θα 'θελα να ήμουν και φέτος στη ΔΕΘ κι ας είναι αλλιώς τα πράγματα. Ολα τα χρόνια ήμουν παρών, ήμουν ο πρώτος».

(Κείμενο από τα Νέα)

(Ο Γιάννης Κυριακίδης δέχεται συγκινημένος το βραβείο από τον πρόεδρο της Ενωσης Φωτορεπόρτερ Ελλάδας, Μάριο Λώλο)

(Φωτογραφίες:thebest.gr ΑΓΓΕΛΙΟΦΟΡΟΣ )

Διαβάστε περισσότερα: http://www.tovoion.com/products/%CE%B3%CE%B9%CE%B1%CE%BD%CE%BD%CE%B7%CF%83%20%CE%BA%CF%85%CF%81%CE%B9%CE%B1%CE%BA%CE%B9%CE%B4%CE%B7%CF%83%3A%CF%84%CE%BF%20%CF%83%CF%85%CE%BC%CE%B2%CE%BF%CE%BB%CE%BF%20%CF%84%CE%B7%CF%83%20%CE%B8%CE%B5%CF%83%CF%83%CE%B1%CE%BB%CE%BF%CE%BD%CE%B9%CE%BA/

ΣΥΓΚΛΟΝΙΣΤΙΚΟ ΑΡΘΡΟ ΤΗΣ LIBERATION

Το συγκλονιστικό άρθρο για την Ελλάδα της γαλλικής εφημερίδας Liberation

"Όχι, αυτό που συμβαίνει στην Ελλάδα, αν και δραματικό, δεν είναι μια καταστροφή. Είναι επίσης μια ευκαιρία. Γιατί η δύναμη του χρήματος έχει, για πρώτη φορά, υπερβεί με ένταση το ρυθμό της μέχρι τότε σταδιακής, σχολαστικής και προσεκτικά οργανωμένης καταστροφής του δημόσιου συμφέροντος και της ανθρώπινης αξιοπρέπειας. Και σε μια χώρα τόσο διάσημη για τη φιλοσοφία της ζωής, στον αντίποδα του αγγλοσαξονικού μοντέλου, και διάσημη για την ακούραστη αντίσταση που έχει φέρει στις πολλαπλές μορφές καταπίεσης που προσπάθησαν να τη χαλιναγωγήσουν.

Ο Έλληνας δεν χορεύει και δε θα χορέψει ποτέ στο ένα πόδι, ούτε θα σκύψει δουλικά, ανεξάρτητα από τα καθεστώτα που θέλουν να του επιβάλλουν. Χορεύει με τα χέρια του, σαν να θέλει να πετάξει προς τα αστέρια. Γράφει στους τοίχους αυτό που θα του άρεσε να διαβάσει κάπου αλλού. Καίει μια τράπεζα όταν δεν του αφήνουν πλέον την πολυτέλεια να ψήσει στην παραδοσιακή του ψησταριά. Ο Έλληνας είναι τόσο ζωντανός, όσο η ιδεολογία της απειλής θανάσιμη. Και ο Έλληνας αν και χτυπημένος μέχρι θανάτου, στο τέλος πάντα σηκώνεται.

Ναι, η Ευρώπη της οικονομίας ήθελε να δημιουργήσει ένα παράδειγμα. Αλλά μες τον εκνευρισμό της να χτυπήσει τη χώρα που φαινόταν η πιο αδύναμη στη ευρωζώνη, μέσα στην υπερβολική της βία, η μάσκα της έπεσε. Είναι τώρα περισσότερο από ποτέ, η ώρα να καταδείξουμε το αληθινό της πρόσωπο: αυτό του ολοκληρωτισμού. Γιατί πρόκειται πραγματικά περί αυτού. Και υπάρχει μόνο μία απάντηση στον ολοκληρωτισμό: ο αγώνας, επίμονος και ανυποχώρητος, μέχρι τη μάχη, αν χρειαστεί, καθώς διακυβεύεται η ίδια η ύπαρξη.

Έχουμε έναν κόσμο, μια ζωή, και αξίες να υπερασπιστούμε. Παντού στους δρόμους, είναι τα αδέλφια μας, οι αδελφές μας, τα παιδιά μας, οι γονείς μας, οι οποίοι έχουν πληγεί μπροστά στα μάτια μας, ακόμα και αν είναι μακριά. Πεινάμε, κρυώνουμε και πονάμε μαζί τους. Όλα τα χτυπήματα που δέχονται μας τραυματίζουν εξίσου. Κάθε παιδί στην Ελλάδα που λιποθυμά στο σχολείο του, μας καλεί στην αγανάκτηση και στην εξέγερση.

Για τους Έλληνες, είναι καιρός να πούνε όχι, και, για όλους εμάς, ήρθε ο καιρός να τους υποστηρίξουμε. Επειδή ο ελληνικός λαός σήμερα ηγείται της μάχης κατά του οικονομικού ολοκληρωτισμού, που καταστρέφει παντού τη δημόσια περιουσία, απειλεί την καθημερινή επιβίωση, διαδίδει την απόγνωση, το φόβο και την αποχαύνωση μέσα από έναν πόλεμο όλων εναντίον όλων.

Πέρα από έναν συναισθηματικό θυμό που εκτονώνεται με την καταστροφή των συμβόλων της καταπίεσης, αναπτύσσει έναν διαυγή θυμό, των αγωνιστών που αρνούνται να στερηθούν την ίδια τους τη ζωή προς όφελος της τραπεζικής μαφίας και της λογικής της, αυτής του "τρελού χρήματος".

Με τις συνελεύσεις της άμεσης δημοκρατίας, το κίνημα της πολιτικής ανυπακοής, το κίνημα "Δεν πληρώνω" και τις πρώτες εμπειρίες της αυτοδιαχείρισης, μια νέα Ελλάδα αναδύεται αυτή τη στιγμή, που απορρίπτει την τυραννία της αγοράς για λογαριασμό των ανθρώπων.

Δεν γνωρίζουμε πόσο καιρό θα πάρει για τους ανθρώπους να ελευθερωθούν από την εθελοντική δουλεία τους, αλλά είναι βέβαιο ότι, αντιμετωπίζοντας τη γελοιότητα της πελατειακής πολιτικής, των διεφθαρμένων δημοκρατιών, τον τραγελαφικό κυνισμό του κράτους των banksters (τραπεζική μαφία), θα έχουμε μόνο την επιλογή -ενάντια σε κάθε εκβιασμό- να διαχειριστούμε τις υποθέσεις μας εμείς οι ίδιοι.

Η Ελλάδα είναι το παρελθόν μας.
Είναι επίσης το μέλλον μας. 
Ανακαλύψτε την ξανά μαζί της! 
Το 2012 ας γίνουμε όλοι Έλληνες!"

H Ελλάδα και οι Έλληνες υποφέρουν σιωπηλά

Εξαιρετικό άρθρο J.M. Lamarque για τους Έλληνες: "Το να υποφέρεις δεν σημαίνει ότι πεθαίνεις"!

H Ελλάδα και οι Έλληνες υποφέρουν σιωπηλά. Εδώ και τέσσερα χρόνια, η Ελλάδα είναι δακτυλοδεικτούμενη, οι Έλληνες προσβάλλονται, και η χώρα προβάλλεται σαν να είναι η μαύρη τρύπα της Ευρώπης. Ίσως αυτό να συμβαίνει επειδή η Ελλάδα είναι μια μεσογειακή χώρα.

Αν η Ελλάδα βρισκόταν βόρεια της Γερμανίας, μεταξύ της Σουηδίας και της Φινλανδίας, θα της βρίσκαμε σίγουρα κάποια δικαιολογία. Εαν επρόκειτο για μια προτεσταντική χώρα όπου ο ήλιος λάμπει μόνο για λίγες ώρες το χρόνο, ενώ οι άνθρωποι συνθλίβονται από το κρύο της νύχτας για μεγάλο χρονικό διάστημα, τότε θα εφευρίσκαμε για την Ελλάδα, κάποια σοβαρή δικαιολογία και θα αναζητούσαμε έναν άλλο ένοχο.

Όταν η Ισλανδία αρνείται να πληρώσει το χρέος της, δεν λέμε τίποτα. Δεν την κατηγορούμε ούτε την υποστηρίζουμε. Η απόλυτη σιωπή. Μάλιστα το να διαμαρτύρεται κανείς στο προαναφερθέν πλαίσιο είναι υγιές, επειδή είναι 'αγνό' και δεν κάνει θόρυβο. Και βέβαια μια τέτοια διαμαρτυρία είναι αποδεκτή από όλους, γιατί προτιμάμε υποκριτικά την αισθητική μιας εικόνας όπου διαμαρτύρονται συναθροιζώμενοι ξανθοί και "άσπιλοι" άνθρωποι που όταν μιλάνε μένουν ανέκφραστοι κρατώντας ακίνητα τα χέρια τους, μη κουνώντας ούτε καν το κεφάλι τους.

Και εν συνεχεία οι διαμαρτυρόμενοι πηγαίνουν στη σάουνα. Ο Έλληνας αντίθετα θα πάει στο Χαμάμ. Γιατί οι Έλληνες είχαν καταληφθεί από τους Τούρκους πριν πολλά χρόνια. Και σήμερα που η Τουρκία προσπαθεί να εισέλθει στην Ευρώπη, αυτή της κρατάει μεν την πόρτα ανοιχτή ωστόσο την τελευταία στιγμή χρησιμοποιείται η έννοια της 'ασφάλειας' για να κλείσει διπλωματικά η Ευρωπαϊκή της προοπτική.

Έτσι λοιπόν το να έχεις κατακτηθεί από τους Τούρκους και το να είσαι μεσογειακή και ορθόδοξη χώρα είναι αρνητικό στα μάτια των Βορειοευρωπαίων. Όχι, πραγματικά δεν μπορεί να εμπιστεύεται η Ευρώπη 'τέτοιους ανθρώπους'. Η Ελλάδα είναι σαν την Ισπανία. Οι Ισπανοί είχαν καταληφθεί από τους Μαυριτανούς, ως εκ τούτου, ο Ισπανός έχει κάτι το αραβικό στο αίμα του, και για να το καταλάβεις αυτό αρκεί απλά να κοιτάξεις την Αλάμπρα. Όσον αφορά την Ιταλία, θα μπορούσαμε να την εμπιστευτούμε, παρ' ότι είναι κι αυτή χώρα της Μεσογείου, όμως κι αυτοί έχουν τη μαφία, την nangretta, την Καμόρα, και το Βατικανό. Εν ολίγοις, αυτό είναι αρκετό για να έχεις επιχειρήματα ώστε να αποφασίσεις να μην τους εμπιστευτείς ούτε τους Ιταλούς. Τέλος, υπάρχει και η Πορτογαλία. Πενήντα χρόνια φασιστικής δικτατορίας, στοιχειώνουν το παρελθόν της.

Η Πορτογαλία είναι, λοιπόν, φασιστική χώρα, όπως η Ισπανία του Φράνκο και η Ελλάδα των συνταγματαρχών. Όχι δεν πρέπει να εμπιστευόμαστε τις μεσογειακές χώρες. Δεν μιλάμε καθόλου βέβαια για τη ναζιστική Γερμανία και τη Φινλανδία, και όποια άλλη χώρα συνεργάστηκε με τους Ναζί. Όχι, εκεί ξεχνάμε το παρελθόν, γιατί αυτές είναι οι περιβόητες χώρες του Βορρά και μπορούμε να τις εμπιστευθούμε έτσι κι αλλιώς. Ας μην ξεχνάμε βέβαια ότι και η Γαλλία και το Βέλγιο αλλά και η Ουγγαρία συνεργάστηκαν επίσης κατά κάποιο τρόπο με τους ναζί. Κι τελικά αυτός ο μηδενιστικός συλλογισμός καταλήγει ότι το Ηνωμένο Βασίλειο είναι η μόνη αληθινή ευρωπαϊκή δημοκρατία.

Πόσο καιρό όμως θα διαρκέσει αυτή η ανοησία; Πόσο καιρό θα αντέξoυμε να θεωρούνται οι Έλληνες ανόητοι, και κλέφτες; Το ότι η ελληνική πολιτική σκηνή δεν υλοποίησε ποτέ την ιδέα του εκσυγχρονισμού του ελληνικού κράτους, είναι ένα γεγονός. Ίσως ο μοναδικός Έλληνας πολιτικός που είχε την επιθυμία να αναπτύξει τη χώρα του πολιτικά να είναι ο Ελευθέριος Βενιζέλος, που έχει σημαδέψει την ιστορία της Ελλάδας.

Αλλά, όταν ο Ρομάνο Πρόντι, πρόεδρος της Ευρωπαϊκής Επιτροπής, πρότεινε το δημόσιο εθνικό λογιστικό έλεγχο των κρατών μελών της Ευρωπαϊκής Ένωσης το 2003, η Γαλλία, η Γερμανία και η Ιταλία είχαν αρνηθεί.
Αρνήθηκαν, γνωρίζοντας ότι τα στοιχεία της Ελλάδας ήταν πειραγμένα. Ήξεραν ότι ο Ελληνικός λαός δεν ήξερε τίποτα. Εξάλλου ζήτησε ποτέ κανείς την πολιτική αναδιάρθρωση του Ελληνικού κράτους; Όχι, κανείς στην Ευρώπη δεν το ζήτησε ποτέ. Δεδομένου ότι η Ελλάδα αντιμετωπίζονταν ως ένας τουριστικός προορισμός, και μια χώρα παραγωγής ελαιόλαδου, όλα θεωρούνταν ότι λειτουργούν μια χαρά. Οι Έλληνες παρέμεναν όλο αυτό τον καιρό Ευρωπαίοι δεύτερης κατηγορίας που συνεισφέρουν στο να ολοκληρώνεται το μεγάλο φαγοπότι.

Μιλώντας για την ιστορία της Ελλάδας και την αρχαιότητα ειναι αλήθεια ότι όλοι αποδεχόμαστε ότι ο Πυθαγόρας, ο Σωκράτης, ο Πλάτων, ο Ηρόδοτος και πολλοί άλλοι, έζησαν στην Ελλάδα, αλλά στο μακρινό παρελθόν. Και σήμερα όλοι εμείς κατηγορούμε τους Έλληνες και αναρωτιόμαστε αν κατασκεύασαν ποτέ αεροσκάφη, πυρηνικά εργοστάσια, αυτοκίνητα; Υπήρχε όλο αυτό τον καιρό ένα προϊόν "made in Greece", εκτός από τη φέτα; Όχι, γιατί η Ελλάδα παραμένει όλα αυτά τα χρόνια η χώρα των φτωχών αγροτών και των μικροαστών που μιλούνε δυνατά, και περπατάνε με κομπολόγια στο χέρι, τρώνε περισσότερο λαχανικά παρά κρέας ενώ τα γλυκά τους δίνουν στο στόμα την αίσθηση ενός μελένιου φιλιού.

Και αν η Ελλάδα τελικά χρεωκοπήσει, εάν αποχωρήσει από την ευρωζώνη ή την Ευρωπαϊκή Ένωση τι θα υποστηρίζει η Ευρώπη σε δέκα χρόνια για αυτήν; ... "Εμείς δεν ξέραμε τίποτα!'' ... "Είμαστε υπεύθυνοι αλλά δεν είμαστε ένοχοι! ... " κτλ. Η ευθύνη θα επιστρέψει στους Έλληνες, για άλλη μια φορά.

Τα έχω βαρεθεί πια όλα αυτά τα στερεότυπα! Δεν μπορώ να ανέχομαι πλέον το γεγονός ότι το να ανήκεις σε ένα μεσογειακό λαό έχει καταντήσει συνώνυμο μιας ιδιότυπης σύγχρονη ψυχολογικής δουλείας. Δυστυχώς οι Έλληνες προς το παρόν είναι σιωπηλοί και δεν αντιδρούν έντονα. Αυτό είναι το λάθος. Ξέρω ότι είναι εύκολο να το γράφει αυτό κάποιος που ζει στο Παρίσι. Αλλά εγώ το γράφω γιατί θέλω μέσα από τα λόγια μου να εμφυσήσω την εμπιστοσύνη σε όλους τους Έλληνες, και να τους πω ότι πρέπει να εμπιστευτούν τη νεολαία του τόπου και να της παραδώσουν τα κλειδιά της εξουσίας για έναν εκσυγχρονισμό της χώρας που συνάμα θα σέβεται την κληρονομιά και τη διαφορετικότητά της.

Όλα είναι δυνατά γιατί η αληθινή ζωή δεν έχει τιμή. Και ακόμα πιο ευτελής είναι η τιμή του ελληνικού χρέους που έτσι κι αλλιώς οι Έλληνες δεν έχουν τη δυνατότητα να αποπληρώσουν. Από τη μια η Γερμανία ρυθμίζει το επιτόκιο του δανεισμού της για εξυπηρέτηση του εθνικού της χρέους στο 2% και από την άλλη επιβάλλει στην Ελλάδα ένα θεόρατο επιτόκιο ύψους 30%.

Τέρμα τα ψέματα! Το γράφω λοιπόν και το φωνάζω δημόσια, οι Έλληνες δεν είναι υπεύθυνοι για τίποτα. Οι Έλληνες είναι ίσοι με κάθε άλλο λαό στον πλανήτη κι έχουν το δικαίωμα να ζήσουν στη χώρα τους, στη γη τους, σύμφωνα με τα έθιμα και τις παραδόσεις τους. Εμείς οι υπόλοιποι οφείλουμε απλώς να τους βοηθήσουμε στην οικοδόμηση ενός σύγχρονου κράτους που θα διαχειρίζεται την Ελλάδα ως μια πραγματική δημοκρατία, στις βάσεις μιας πραγματικής ισότιμης κοινωνικής πολιτικής και ενός παραγωγικού ενθουσιασμού που θα δημιουργήσει ανάπτυξη προς όφελος της ίδιας της χώρας.

Εξάλλου το να καταστρέψουμε την Ελλάδα θα έχει πολύ άσχημο αντίκτυπο και στο μέλλον της Ευρώπης. Είμαι Γάλλος αλλά νιώθω Έλληνας στην ψυχή, και υποστηρίζω όπου σταθώ κι όπου βρεθώ την Ελλάδα. Ολόκληρη την Ελλάδα.

Jose Manuel Lamarque
http://helpthegreekpeople.blogspot.com/

[Άρθρο του γνωστού Γάλλου δημοσιογράφου - Αναδημοσίευση από tvxs.gr]

Μάριο ντε Αντράντε - Ο Πολύτιμος Χρόνος των Ωρίμων

Ο Πολύτιμος Χρόνος των Ωρίμων

Ένα ποίημα του Μάριοντε Αντράντε 

«Μέτρησα τα χρόνια μου και συνειδητοποίησα,ότι μου υπολείπεται λιγότερος χρόνος ζωής απ' ότι έχω ζήσει έως τώρα...

Αισθάνομαι όπως αυτό το παιδάκι που κέρδισε μια σακούλα καραμέλες: τις πρώτες τις καταβρόχθισε με λαιμαργία αλλά όταν παρατήρησε ότι του απέμεναν λίγες, άρχισε να τις γεύεται με βαθιά απόλαυση.

Δεν έχω πια χρόνο για ατέρμονες συγκεντρώσεις όπου συζητούνται, καταστατικά,

νόρμες, διαδικασίες και εσωτερικοί κανονισμοί,

γνωρίζοντας ότι δε θα καταλήξει κανείς πουθενά.

Δεν έχω πια χρόνο για να ανέχομαι παράλογους ανθρώπους που παρά τη χρονολογική τους ηλικία, δεν έχουν μεγαλώσει.

Δεν έχω πια χρόνο για να λογομαχώ με μετριότητες.

Δε θέλω να βρίσκομαι σε συγκεντρώσεις όπου παρελαύνουν παραφουσκωμένοι εγωισμοί.

Δεν ανέχομαι τους χειριστικούς και τους καιροσκόπους.

Με ενοχλεί η ζήλια και όσοι προσπαθούν να υποτιμήσουν τους ικανότερους για να οικειοποιηθούν τη θέση τους, το ταλέντο τους και τα επιτεύγματα τους.

Μισώ, να είμαι μάρτυρας των ελαττωμάτων που γεννά η μάχη για ένα μεγαλοπρεπές αξίωμα.

Οι άνθρωποι δεν συζητούν πια για το περιεχόμενο...

μετά βίας για την επικεφαλίδα.

Ο χρόνος μου είναι λίγος για να συζητώ για τους τίτλους, τις επικεφαλίδες.

Θέλω την ουσία, η ψυχή μου βιάζεται...

Μου μένουν λίγες καραμέλες στη σακούλα...

Θέλω να ζήσω δίπλα σε πρόσωπα με ανθρώπινη υπόσταση.

Που μπορούν να γελούν με τα λάθη τους.

Που δεν επαίρονται για το θρίαμβό τους.

Που δε θεωρούν τον εαυτό τους εκλεκτό, πριν από την ώρα τους.

Που δεν αποφεύγουν τις ευθύνες τους.

Που υπερασπίζονται την ανθρώπινη αξιοπρέπεια

Και που το μόνο που επιθυμούν είναι να βαδίζουν μαζί με την αλήθεια και την ειλικρίνεια.

Το ουσιώδες είναι αυτό που αξίζει τον κόπο στη ζωή.

Θέλω να περιτριγυρίζομαι από πρόσωπα που ξέρουν να αγγίζουν την καρδιά των ανθρώπων...

Άνθρωποι τους οποίους τα σκληρά χτυπήματα της ζωής τους δίδαξαν πως μεγαλώνει κανείς με απαλά αγγίγματα στην ψυχή.

Ναι, βιάζομαι, αλλά μόνο για να ζήσω με την ένταση που μόνο η ωριμότητα μπορεί να σου χαρίσει.

Σκοπεύω να μην πάει χαμένη καμιά από τις καραμέλες που μου απομένουν...Είμαι σίγουρος ότι ορισμένες θα είναι πιο νόστιμες απ' όσες έχω ήδη φάει.

Σκοπός μου είναι να φτάσω ως το τέλος ικανοποιημένος και σε ειρήνη με

τη συνείδησή μου και τους αγαπημένους μου.

Εύχομαι και ο δικός σου να είναι ο ίδιος γιατί με κάποιον τρόπο θα φτάσεις κι εσύ...»

Στην "Αγάπη" ο Χρυσός Φοίνικας

Στην "Αγάπη" ο Χρυσός Φοίνικας

27/5/2012 9:01:06 μμ

 

Συμβατικές και συμβατές με τα γούστα του Προέδρου του φετινού Φεστιβάλ Καννών, Νάνι Μορέτι, οι επιλογές των βραβείων, στα οποία θριάμβευσε ο Μίκαελ Χάνεκε κερδίζοντας τον δεύτερο Χρυσό Φοίνικα της καριέρας του για την συγκλονιστική ταινία "Αγάπη" ("Amour").

H ταινία υπήρξε από τις λίγες φέτος που απέσπασε τη συνολική αποδοχή των απανταχού κριτικών και φαινόταν από νωρίς πως σίγουρα θα κέρδιζε κάποιο από τα σημαντικά βραβεία. Το γεγονός ότι ο Μορέτι άφησε πίσω την παλιά προσωπική του "κόντρα" με τον Χάνεκε δείχνει αφενός τον αντίκτυπο της ταινίας και αφετέρου την έλλειψη άλλων καθολικά ισχυρών υποψηφίων.

Στα υπόλοιπα βραβεία, η γενική εντύπωση είναι αυτή της... βαρεμάρας, αφού (εκτός από τον Χάνεκε) βραβεία δόθηκαν στους επίσης πολλάκις βραβευμένους Κεν Λόουτς (για το ξεκαρδιστικό αλλά λίγο "Angel's Share") αλλά και στον Κάρλος Ρεϊγάδας (για το εξωφρενικά εσωστρεφές "Post Tenebras Lux").

H βράβευση του τελευταίου μοιάζει σχεδόν αστεία, αφού αντιμετώπισε σύσωμη την οργή της κριτικής για την ερμητικά κλειστή παραβολή του, που εκτυλίσσεται σε απομωνομένη περιοχή του Μεξικού και αντλεί έμπνευση από την προσωπική ζωή του σκηνοθέτη. Το γεμάτο όμορφα και μακρόσυρτα πλάνα σινεμά του Ρεϊγάδας αυτή τη φορά δεν έκανε το θαύμα του, αφού αρνήθηκε πεισματικά να ρίξει το πολυπόθητο φως του τίτλου σε μία από τις πιο βαρετές και ναρκισσιστικές ταινίες που έχουν βραβευτεί ποτέ στις Κάννες.

Οι υπόλοιπες εκπλήξεις της βραδιάς ήταν η βράβευση του (συντοπίτη του Μορέτι) Ματέο Γκαρόνε για την σάτιρά του "Reality", που πέρασε και δεν ακούμπησε κοινό και κριτικούς, αλλά και οι βραβεύσεις των δύο Ρουμάνων πρωταγωνιστριών του "Dupa Dealuri", του Μουνγκίου, οι οποίες διαγωνίστηκαν με τις συγκλονιστικές Εμανουέλ Ριβάς ("Amour") και Μαριόν Κοτιγιάρ ("Rust and Bone").

Στις πιο δίκαιες βραβεύσεις της βραδιάς, πέρα από την safe αλλά εξαιρετική "Αγάπη", βρίσκουμε τη Χρυσή Κάμερα για την ταινία "Beasts of the Southern Wild" του Μπεν Τσάιτλιν, αλλά και την Καλύτερη Ανδρική Ερμηνεία του Μαντς Μίκελσεν από το "Κυνήγι" του Βίντερμπεργκ, που έμεινε αδίκως έξω από άλλα βραβεία.

Την ίδια τύχη είχαν και ο συνταρακτικός Ντενίς Λαβάντ από το εξαιρετικά παρακινδυνευμένο και μεγαλειωδώς σουρεαλιστικό (όπως αποδεικνύεται για τα δεδομένα της επιτροπής) "Holy Motors" του Καράξ αλλά και ο Ζακ Οντιάρ και οι πρωταγωνιστές του, που έδωσαν μεγαλειώδεις ερμηνείες στο "Σκουριά και Κόκαλα".

Ο Χάνεκε, αυτός ο μεγάλος σκηνοθέτης, μπαίνει λοιπόν άξια στο κλαμπ των δις βραβευμένων με Φοίνικα δημιουργούς (πλάι στους Νταρντέν), αλλά αυτό δεν αφαιρεί από την απορία για τα υπόλοιπα βραβεία.

Ελπίζουμε η επόμενη επιτροπή να βρει του χρόνου μέσα της λίγη περισσότερη από την τρέλα και το πάθος που βαδίζουν πλάι πλάι με το σινεμά.

Φαίδρα Βόκαλη

Αναλυτικά οι νικητές της βραδιάς:

Χρυσός Φοίνικας: "Amour" του Μίχαελ Χάνεκε

Μεγάλο Βραβείο της Επιτροπής: "Reality" του Ματέο Γκαρόνε

Βραβείο της Επιτροπής: "The Angel's Share" του Κεν Λόουτς

Βραβείο Σκηνοθεσίας: Κάρλος Ρεϊγάδας για το "Post Tenebras Lux"

Βραβείο Γυναικείας Ερμηνείας: Κοσμίνα Στράταν και Κριστίνα Φλουτούρ για το "Beyond the Hills"

Βραβείο Ανδρικής Ερμηνείας: Μαντς Μίκελσεν για το "The Hunt"

Καλύτερου Σεναρίου: "Beyond the Hills" του Κριστιάν Μουνγκίου

Καλύτερη Μικρού Μήκους Ταινία: "Silent" του Λ. Ρεζάν Γιεσιλμπάς

Χρυσή Κάμερα (για Πρωτοεμφανιζόμενο Σκηνοθέτη): Μπεν Τσάιτλιν για το "Beasts of the Southern Wild"

Δείτε τους υπόλοιπους βραβευμένους του φεστιβάλ, από τα παράλληλα τμήματα Ένα Κάποιο Βλέμμα, Δεκαπενθήμερο των Σκηνοθετών και Εβδομάδα Κριτικής.

Δύο στα δύο για τον Μίχαελ Χάνεκε, που κέρδισε τον Χρυσό Φοίνικα και με την προηγούμενη ταινία του, "Η Λευκή Κορδέλα"

Ο Μίχαελ Χάνεκε φιλά τη σύζυγό του, δευτερόλεπτα αφότου ο Νάνι Μορέτι ανακοίνωσε ότι η "Αγάπη" είναι η μεγάλη νικήτρια της βραδιάς

Η Όντρεϊ Τοτού παραδίδει τον Χρυσό Φοίνικα στον Χάνεκε - δίπλα του η πρωταγωνίστριά του, Εμανουέλ Ριβά

Ο Αμερικανός Μπεν Τσάιτλιν κέρδισε τη Χρυσή Κάμερα για το σκηνοθετικό του ντεμπούτο, "Beasts of the Southern Wild"

Οι πρωταγωνίστριες του "Beyond the Hills" του Κριστιάν Μουνγκίου, Κριστίνα Φλουτούρ και Κοσμίνα Στράταν, μοιράστηκαν το βραβείο Γυναικείας Ερμηνείας

Ο Ματέο Γκαρόνε τιμήθηκε με το Μεγάλο Βραβείο της Επιτροπής, την δεύτερη σημαντικότερη διάκριση της βραδιάς

Ο Μαντς Μίκελσεν ποζάρει με το βραβείο Ανδρικής Ερμηνείας που κέρδισε για το "The Hunt" και ποζάρει με την Γκονγκ Λι

Ο Κριστιάν Μουνγκίου φιλά το χέρι της Ναστάζια Κίνσκι αφότου εκείνη τού έχει απονείμει το βραβείο Σεναρίου

Ο Κάρλος Ρεϊγάδας επί σκηνής για να παραλάβει το βραβείο Σκηνοθεσίας

Ο Κεν Λόουτς απέσπασε το Βραβείο της Επιτροπής για το "The Angel's Share"

Ο Τούρκος Λ.Ρεζάν Γιεσιλμπάς ήταν ο πρώτος νικητής της βραδιάς για την μικρού μήκους ταινία του, "Silent"

Η οικοδέσποινα της τελετής λήξης, Μπερενίς Μπεζό

Η κριτική επιτροπή παρακολούθησε από σκηνής την βραδιά, με τον Νάνι Μορέτι να ανακοινώνει προσωπικά τους νικητές

από τό http://www.e-go.gr/cinemag/cannes2012.asp?catid=27347&subid=2&pubid=129051537

Πικάσο, ελληνική αρχαιότητα και πέντε πόρνες

Πικάσο, ελληνική αρχαιότητα και πέντε πόρνες

Πιστεύω πως ο πίνακας που δείχνει το εκπληκτικό ταλέντο του Πικάσο, είναι οι Δεσποινίδες της Αβινιόν. Οι περισσότερες αναλύσεις μιλούν για τη σειρά που φαίνεται να ζωγράφισε ο Πικάσο τα πέντε πρόσωπα: από την πιο συμβατική (τρίτη από αριστερά) στην πιο κυβιστική (κάτω δεξιά). Η τελευταία, μοιάζει πλέον με αφρικανική μάσκα. Είναι σαν να βλέπουμε δηλαδή, καρέ-καρέ τη γέννηση του κυβισμού σε έναν και μόνο πίνακα.


Κι αυτή η εξέλιξη από μόνη της (τρίτη-δεύτερη-πρώτη από αριστερά, πάνω-κάτω δεξιά) θα έφτανε να καταδείξει τη μεγαλοφυία του Πικάσο. Για χρόνια όμως, κανείς δεν αναρωτήθηκε γιατί να είναι πέντε οι γυναίκες ή τι ρόλο παίζει το μικρό τραπέζι μπροστά από τη σύνθεση. Είναι απλώς η εκδοχή του κυβισμού στη νεκρή φύση (εξέλιξη από τον Σεζάν;) Και γιατί να έχει σταφύλια;

Ο Ingo F Walther (ed.) στο βιβλίο Picasso, εμπλέκει στην ιστορία τον Έλληνα Ζεύξη, που θεωρούνταν ο μεγαλύτερος ζωγράφος του αρχαίου κόσμου και πατέρας της πιστής, ‘φωτογραφικής’ ζωγραφικής. Και φυσικά, ήταν η αρχαία ελληνική τέχνη που έθεσε τις αρχές, τις φόρμες και τα πρότυπα στη μετέπειτα ευρωπαϊκή τέχνη. Ήταν και τα πρότυπα από τα οποία ήθελε να ξεφύγει ο Πικάσο.

Σύμφωνα λοιπόν με το μύθο που ο Walther σχετίζει με τις Δεσποινίδες της Αβινιόν, όταν ο Ζεύξις αντιμετώπισε την πρόκληση να ζωγραφίσει την Ωραία Ελένη, πήρε σαν μοντέλα τις πέντε ομορφότερες γυναίκες του Κρότωνα (αχαϊκή αποικία). Συνδύασε τα χαρακτηριστικά τους, ώστε να αγγίξει την τελειότητα μιας ομορφιάς που δεν υπήρχε στη φύση.



Ο δεύτερος σχετικός μύθος, μιλά για την απαράμιλλη τεχνική του Ζεύξη: στο έργο του ‘Παιδί με Σταφύλια’, ζωγράφισε τα σταφύλια τόσο παραστατικά, που τα πουλιά από τον ουρανό κατέβαιναν και τσιμπούσαν τον έργο του.

Πέντε γυναίκες και ένα τραπέζι σταφύλια, όλα παρόντα σε μύθους για τον πατέρα της κλασσικής ζωγραφικής και στις ανατρεπτικές Δεσποινίδες της Αβινιόν. Ο Πικάσο φαίνεται να κάνει συζήτηση με τον αρχαίο κόσμο, να στήνει ένα υπόγειο παιχνίδι με τον υψηλότερο τεχνίτη της κλασικής φόρμας, από την οποία ζητούσε να αποδεσμευτεί.

Ο Πικάσο δεν πούλησε τον πίνακά του, παρά τον κράτησε χρόνια στο ατελιέ του και τον αποκάλεσε ‘εξορκισμό’. Και όταν έγινε γνωστός, ποτέ δεν μίλησε για τους υπόγειους συμβολισμούς του. Άκουγε τις διάφορες αναλύσεις, σιωπώντας για το πανέξυπνο παιχνίδι του. Και αυτό με φέρνει στη μοναξιά του καλλιτέχνη.

Στη δική μου περίπτωση, το κυνήγι της κριτικής δεν έριξε ούτε ένα ορτύκι είχε πει ο Οδ. Ελύτης (που παρεμπιπτόντως, πέρασε αρκετό καιρό με τον Πικάσο).

Αν φτύσω, θα πάρουν το σάλιο μου και θα το εκθέσουν σαν τέχνη έλεγε απαξιωτικά για τους κριτικούς ο Πικάσο την εποχή της παντοδυναμίας του.

Πως να νιώθει ο καλλιτέχνης που ακούει να παρεξηγούν ή να υποτιμούν το έργο του, πόση αυτοπειθαρχεία χρειάζεται για να παραμείνει σιωπηλός! Δύο ακόμα σημαδιακές φράσεις του Πικάσο, από τα οπισθόφυλλα των δύο τόμων του Walther: ‘Δεν ψάχνω, βρίσκω’ και ‘εάν κάτι υπάρχει για να κλαπεί, το κλέβω’.

Ακόμα και μύθους, θα συμπληρώναμε.

Προσωπικά, θα εστίαζα όμως και στο θέμα των πορνών. Γιατί πόρνες; Τα κλασικά θέματα που παίζει ο Πικάσο, εμπεριέχουν σαφώς κι έννοιες όπως ‘αρετή’, ‘ευγένεια’, ‘καθωσπρεπισμός’. Ιδίως στην εποχή του, ιδίως στο καλλιτεχνικό κατεστημένο της Γαλλίας στις αρχές του 20ου αιώνα. Οι ιμπρεσιονιστές έκαναν το άσχημο ή το προκλητικό όμορφο, αλλά μέχρις ενός σημείου (Olympia και Le Dejeuner sur l’ Herbe του Manet, The Tub, του Degas). Όταν τους φέρνουμε όμως στο μυαλό μας, σκεφτόμαστε κυρίως μαγευτικά απογεύματα στις όχθες του Σηκουάνα και όμορφα ηλιοβασιλέματα.

Να είναι τυχαίο που ο Πικάσο εμφανίζει στον πίνακα-εξορκισμό του πόρνες, και μάλιστα της χειρότερης βαθμίδας: πόρνες της Αβινιόν! Μου φαίνεται πιο πιθανό να προεκτείνει με αυτόν τον τρόπο το σπάσιμο των δεσμών και σε κοινωνικό, ηθικό επίπεδο. Από το πρότυπο της Ωραίας Ελένης και τα λαχταριστά σταφύλια που ξεγελούν τα πουλιά του ουρανού, σε πέντε πόρνες. Απόδειξη, το ότι όσο προχωράει σε πιο πρωτοπωριακές και κυβιστικές μορφές, τόσο πιο ανήθικες τις απεικονίζει. Η τελευταία γυναίκα που ζωγράφισε, (η κάτω δεξιά όπως είπαμε) έχει την πιο χυδαία πόζα. Τόσο που στη χειρότερη περίπτωση, φαίνεται να κάνει τη σωματική της ανάγκη.



Η πιο ‘βρώμικη’ και μακριά από τα κλασικά πρότυπα στάση.

Συνδέοντας τα αισθητικά πρότυπα με την ηθική (είναι δυνατον αυτά τα δύο να είναι ασύνδετα;) ο Πικάσο δεν άφησε τίποτα όρθιο...

Να το πάμε όμως και λίγο παραπέρα: πιθανόν ο Πικάσο να κάνει μια κοινωνική δήλωση συνεπή με τη νέα τέχνη που εισάγει. Να παραλληλίζει, αν θέλετε, τον κυβισμό σαν τεχνοτροπία στη ζωγραφική με την ηθική και τη σκέψη γενικότερα. Είναι γνωστό πως στην κυβιστική τεχνική, το αντικείμενο φαίνεται συγχρόνως από διαφορετικές γωνίες, άρα δεν υπάρχει ‘σωστή’ και ‘λάθος’ οπτική. Με βάση την ίδια φιλοσοφία, θα λέγαμε ότι δεν υπάρχει ‘σωστή’ και ‘λάθος’ ηθική ή κοινωνική οπτική ενός θέματος. Η καθιερωμένη αστική και μικροαστική φιλοσοφία ξεχωρίζει ασφαλώς τους ηθικούς από τους ανήθικους. Σήμερα ξέρουμε όμως πως υπάρχουν κι άλλες οπτικές - ιδίως για εκείνη τη περίοδο. Ποιοί εξωθούσαν τις ΄παραστρατημένες' γυναίκες στην πορνεία μην αφήνοντας περιθώρια επανένταξής τους σε ό,τι άφησαν; Ποιοί ήταν κάθε βράδυ οι πελάτες τους; Κάτω από το φως ‘πολλαπλών ηθικών’ (εφαρμογή του κυβισμού στην κοινωνική ηθική) το τολμηρό παιχνίδι με τον Ζεύξη αποκτά διαφορετικό νόημα. Δεν είναι πλέον ένα ευφάνταστο παιχνίδι τεχνικής - έχουμε ανατρεπτική αξιολόγηση του ίδιου του θέματος. Τη θέση της Ωραίας Ελένης, μιας γυναίκας τόσο πολύτιμης κι αναντικατάστατης ώστε για χάρη της έγινε ένας φοβερός πόλεμος δέκα ετων, παίρνουν οι πιο αναλώσιμεςγυναικείες μορφες: οι πόρνες. Δέκα λεπτά και τελειώσαμε.

Ήθελε πράγματι να πει όλα αυτά ο Πικάσο; μπορεί να αναρωτηθεί κανείς. Σε τελευταία ανάλυση, δεν παίζει ρόλο. Οι αναφορές είναι εκεί, αρκετά πιστευτές για να μην νιώθουμε πως αυθαιρετούμε υπερβολικά (στο κάτω-κάτω δεν υπήρξε τυχαία κορυφαίος καλλιτέχνης του 20ου αιώνα). Αλλά και να μην τις εννοούσε ακριβώς έτσι, τέτοιες δυνατότητες επεκτάσεων ταιριάζουν στα μεγάλα έργα τέχνης. Είτε υπάρχουν συνειδητά εκ μέρους του καλλιτέχνη, είτε όχι.

Μπορεί ο κυβισμός σαν τεχνοτροπία ζωγραφικής να μην αρέσει σε κάποιους – αλλά σαν στάση ζωής, με τις διαφορετικές οπτικές που επιβάλει, μας λέει με νέο τρόπο παλιά πράγματα: ότι δεν υπάρχει απόλυτη αλήθεια.

"Καλύτερα μαντάμ σε κάποιο σχετικό κόσμο παρά Ωραία Ελένη σε κάποιον απόλυτο" μπορεί να μας λέει τελικά ο διάσημος πίνακας. Και να το εννοεί από πολλές απόψεις.

_______________

Για τους μύθους του Ζεύξη εδώ. Οι φωτογραφίες: Zeuxis Choosing Models from among the Beauties of Kroton for his Picture of Helen & Zeuxis Painting a Boy with Grapes.

από τό http://yannish.blogspot.com/2006/12/blog-post.html